کسانى احتمال کمترين تحريف در اين کتاب شريف را نخواهند داد. ولى صرف نظر از اين قرائن يقين آور تاريخى، مى‌توان مصونيّت قرآن کريم را با بيانى مرکب از يک دليل عقلى و يک دليل نقلى، نيز ثابت کرد يعنى مى‌توان نخست، زياد نشدن چيزى بر قرآن کريم را با دليل عقلى ثابت کرد و بعد از ثابت شدن اينکه قرآن موجود، از طرف خداى متعال است با استناد به آيات آن، کاسته نشدن چيزى از آن را نيز به اثبات رساند.
از اينروى، موضوع مصونيّت قرآن شريف از هرگونه تحريف را در دو بخش جداگانه، مورد بررسى قرار مى‌دهيم.
زياد نشدن چيزى بر قرآن
زياد نشدن چيزى بر قرآن کريم، مورد اجماع همه مسلمانان بلکه مورد اتّفاق همه آگاهان جهان است و هيچگونه حادثه‌اى که منشأ احتمال افزايش چيزى بر قرآن شود روى نداده، و هيچگونه سندى براى چنين احتمالى، قابل ارائه نيست. در عين حال، مى‌توان فرض افزايش را با دليل عقلى نيز ابطال کرد به اين بيان:
اگر فرض شود که مطلب تامّى بر قرآن، افزوده شده معنايش اين است که آوردن مثل قرآن، امکان داشته است و چنين فرضى با اعجاز قرآن و عدم توانايى بشر برآوردن مثل آن، سازگار نيست. و اگر فرض شود که تنها يک کلمه يا آيه کوتاهى (مانند «مُدْهامَّتانِ»)(١)افزوده شده لازمه‌اش اين است که نظم سخن بهم خورده باشد و از صورت اصلى اعجاز آميزش خارج شده باشد و در اين صورت، قابل تقليد و آوردن مثل آن خواهد بود. زيرا نظم اعجازآميز عبارات قرآنى، به انتخاب کلمات و حروف نيز بستگى دارد و با دگرگونى آنها از حالت اعجازآميز، خارج مى‌شود.
پس به همان دليلى که معجزه بودن قرآن کريم، ثابت شد محفوظ بودن آن از اضافات نيز ثابت مى‌شود. چنانکه با همين دليل، کم شدن کلمات يا جملاتى که موجب خروج آيات از حالت اعجاز باشد نفى مى‌گردد. و اما عدم حذف يک سوره کامل يا يک مطلب تامّ به گونه‌اى
__________________
١. ر. ک: سوره الرحمن، آيه ٦٤.
