مقدّمه
آيات قرآن کريم، پيرامون اثبات معاد و احتجاج با منکرينِ آن را مىتوان به پنج دسته، تقسيم کرد:
١- آياتى که بر اين نکته، تأکيد مىکند که برهانى بر نفى معاد، وجود ندارد. اين آيات، به منزله خلع سلاح منکرين است.
٢- آياتى که به پديده هاى مشابه معاد، اشاره مىکند تا جلوى استبعاد را بگيرد.
٣- آياتى که شبهات منکرين معاد را ردّ، و امکان وقوع آنرا تثبيت مىکند.
٤- آياتى که معاد را بعنوان وعده حتمى و تخلّف ناپذير الهى، معرّفى مىکند و در واقع، وقوع معاد را از راهِ اخبار مُخبر صادق، اثبات مىنمايد.
٥- آياتى که اشاره به برهان عقلى بر ضرورت معاد دارد.
در حقيقت، سه دسته اوّل، ناظر به امکان معاد، و دو دسته اخير، ناظر به وقوع و ضرورت آن است.
انکار معاد، بى دليل است
يکى از شيوه هاى احتجاج قرآن با صاحبان عقايد باطل اين است که از آنان، مطالبه دليل مىکند تا روشن شود که عقايد ايشان پايه عقلى و منطقى ندارد، چنانکه در چندين آيه، آمده است: «قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ...»(١).
__________________
١. سوره بقره: آيه ١١١، سوره انبياء: آيه ٢٤، سوره نمل: آيه ٦٤.