توجه به نکات ياد شده، حکمت تعدّد انبياء و کتب آسمانى و تفاوت شرايع الهى را درک مى‌کند اما نمى‌تواند فرمول دقيقى براى تعداد پيامبران و شرايع آسمانى بدست بياورد به گونه‌اى که بتواند قضاوت کند که در چه زمان و در چه مکانى مى‌بايست پيامبر ديگرى مبعوث شود يا شريعت جديدى نازل گردد. همين اندازه مى‌توان فهميد که هر گاه شرايط زندگى بشر به گونه‌اى باشد که دعوت پيامبر به همه جهانيان برسد و پيامهاى او براى آيندگان، محفوظ و مصون بماند و دگرگونى شرايط اجتماعى، مستلزم تشريعات اساسىِ جديد و تغيير احکام و قوانين موجود نباشد ارسالِ پيامبر ديگرى ضرورت نخواهد داشت.
تعداد پيامبران
چنانکه اشاره شد عقل ما، راهى براى تعيين تعداد پيامبران و کتب آسمانى ندارد و اثبات اينگونه مطالب، جز از راه دليل نقلى، ميسر نيست. در قرآن کريم هم با اينکه تأکيد شده بر اينکه خداى متعال براى هر امتى پيامبرى مبعوث فرموده(١)، اما شماره امتها و پيامبران ايشان مشخص نگرديده و تنها نام بيست و چند نفر از انبياء الهى (عليهم السلام) ذکر شده و به داستان چند نفر ديگر بدون ذکر نام ايشان نيز اشاره شده است(٢). ولى در چند روايت منقول از اهل بيت عصمت و طهارت (سلام الله عليهم اجمعين) آمده است(٣) که خداى متعال يکصد و بيست و چهار هزار پيامبر، مبعوث فرموده، و سلسله انبياء با حضرت آدم ابوالبشر (عليه السلام) آغاز، و با حضرت محمد بن عبدالله (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم) پايان يافته است.
پيامبران خدا علاوه بر عنوان «نبى» که نشانه اين منصب خاص الهى است داراى صفات ديگرى از قبيل «نذير» و «مُنذِر» و «بشير» و «مُبَشِّر»(٤) بوده‌اند و نيز از «صالحين» و «مُخلَصين» بشمار مى‌رفته‌اند و شمارى از ايشان، منصب «رسالت» را هم داشته‌اند و در بعضى از روايات، عده رسولان الهى سيصد و سيزده نفر، تعيين شده است(٥).
__________________
١.ر. ک: سوره فاطر: آيه ٢٤، سوره نحل: آيه ٣٦.
٢. ر. ک: سوره بقره: آيه ٢٤٦ و ٢٥٦.
٣. ر. ک: رساله اعتقادات صدوق، و بحارالانوار (طبع جديد): ج ١١، ص ٢٨، ص ٣٠، ص ٣٢، ص ٤٢.
٤. ر. ک: سوره بقره: ٢١٣، سوره نساء: آيه ١٦٥.
٥. ر. ک: بحارالانوار، ج ١١، ص ٣٢.
