مقدّمه

دانستيم که زندگى انسان، منحصر به همين زندگى زودگذر دنيا نيست و بار ديگر در عالم آخرت، زنده مى‌شود و براى هميشه در آن عالم، زنده خواهد ماند. و نيز دانستيم که زندگى آخرت، زندگى حقيقى و عينى است به گونه‌اى که زندگى دنيا در برابر آن، شايسته نام زندگى نيست نه اين‌که معناى زندگى آخرت، نام نيک و بد يا امرى پندارى و اعتبارى باشد.

اکنون، نوبت آن رسيده که به تبيين رابطه بين زندگى دنيا و زندگى آخرت، و تعيين نوع ارتباط بين آنها بپردازيم. البته در ضمن بحثهاى گذشته تا حدودى نوع اين ارتباط، معلوم شد ولى نظر به کژانديشهايى که در اين زمينه، وجود دارد بجاست که توضيح بيشترى در اين باره، داده شود و با استفاده از دلايل عقلى و بيانات قرآنى، چگونگى ارتباط بين دنيا و آخرت، روشن گردد.

دنيا مزرعه آخرت است

نخستين مطلبى که در اينجا بايد مورد تأکيد، قرار گيرد اين است که سعادت و شقاوت آخرت، تابع رفتارهاى انسان در دنياست و چنان نيست که براى به دست آوردن نعمتهاى اخروى بتوان در همان عالم، تلاش کرد و کسانى که داراى نيروى بدنى يا فکرى بيشترى باشند بتوانند از نعمتهاى بيشترى بهره‌مند شوند و يا کسانى بتوانند با حيله و نيرنگ، از

۵۱۱۳