دفع يک شبهه
در اينجا ممکن است شبهه‌اى به ذهن بيايد که اگر مقتضاى توحيد کامل اينست که انسان از هيچ کسى جز خدا يارى نخواهد پس نبايد توسّل به اولياء خدا هم صحيح باشد.
جواب اينست که متوسّل شدن به اولياء خدا اگر به اين عنوان باشد که ايشان مستقلا و بدون نياز به اذن خدا کارى براى توسّل کننده انجام مى‌دهند چنين توسّلى با توحيد، سازگار نيست. اما اگر به اين عنوان باشد که خدا ايشان را وسيله‌اى براى رسيدن به رحمتهاى خودش قرار داده و به مردم هم دستور داده است که متوسّل به ايشان شوند نه تنها منافاتى با توحيد ندارد بلکه از شئون توحيد در عبادت و اطاعت خواهد بود زيرا به امر او انجام مى‌گيرد.
و اما اينکه چرا خداى متعال چنين وسايلى را قرار داده؟ و چرا مردم را امر به توسّل به ايشان کرده است؟ پاسخ اينست که اين امر الهى، حکمتهايى دارد و از جمله آنها مى‌توان اين امور را برشمرد: معرفى مقام والاى بندگان شايسته، و تشويق ديگران به عبادت و اطاعتى که موجب رسيدن آنان به چنين مقامى شده است، و جلوگيرى از اينکه کسانى به عبادتهاى خودشان مغرور شوند و خود را در عاليترين مقامات و داراى برترين کمالات انسانى بپندارند، چنانکه متأسفانه براى کسانى که از نعمت ولايت اهل بيت (عليهم الصلوة و السلام) و توسّل به ايشان محروم بوده‌اند رخ داده است.
پرسش
١- معناى لغوى و معانى اصطلاحى توحيد را بيان کنيد.
٢- دليل بر توحيد صفاتى چيست؟
٣- توحيد افعالى را چگونه مى‌توان اثبات کرد؟
٤- توحيد به معناى يگانگى در تأثير استقلالى را شرح دهيد.
٥- نتايجى که از دو قسم اخير توحيد گرفته مى‌شود کدام است؟
٦- آيا توسّل به اولياء خدا منافاتى با توحيد دارد؟ چرا؟
٧- حکمت اينکه خداى متعال، امر به توسّل فرموده چيست؟
