اقسام قید از لحاظ معنی وکارکرد

یک. زمان : امروز ـ در آن هنگام.

دو. مکان : این جا ـ در خیابانی که روبه روی خانه ما است.

سه. مقدار : یک کیلو ـ بسیار.

چهار. حالت : آهسته ـ در حالی که اشک می ریختیم.

پنج. نفی : هرگز ـ اصلا ـ هیچ ـ نه.

شش. استثنا : مگر ـ جز ـ وگرنه ـ غیر.

هفت. تأکید : آری ـ بی گمان ـ بلکه ـ راستی ـ ناچار ـ هرآینه ـ بی چون وچرا.

هشت. استفهام : برای چه ـ آیا ـ چون ـ کی ـ چرا ـ چطور ـ چگونه.

نه. ترتیب : دسته دسته ـ پیاپی ـ دمادم ـ سرانجام.

ده. تکرار : دوباره ـ دیگر بار ـ باز.

شش. حرف

حرف کلمه ای است که معنی مستقلّی ندارد ، امّا هنگامی که با کلمات دیگر به کار رود ، مفهومی ، از قبیل نسبت یا اضافه یا ربط ، پدید می آوَرَد.

اقسام حرف از لحاظ کارکرد

یک. حرف ربط = حرفی که میان کلمات یا گروه کلمات پیوند ایجاد می کند :

این قرآن ، آخرین کتاب آسمانی است که سعادت همه انسان ها را متضمّن است. (١)

دو. حرف اضافه = حرفی که میان کلمات یا گروه کلمات وابستگی ونسبتی برقرار می سازد :

دیگر با شهدا ومعراج شهدا مأنوس شده ام. (٢)

سه. حرف نشانه = حرفی که نشان می دهد کلمه دارای چه نقشی است. حرف نشانه مشهور عبارت است از «را» که نشان می دهد کلمه قبل از آن ، مفعول است.

شَط ، صالح را در آغوش می گیرد. (٣)

__________________

١ ـ سرود اقبال / ٤٢.

٢ ـ کنار رود خین / ٦٢.

٣ ـ نخل های بی سر / ٢٠٧. ٦٠

۳۹۱۱