دوازده. شیوه پانوشت دهی

پانوشت ها را پای صفحات وگاه در آخر فصل یا انتهای رساله می آورند. ارائه پانوشت با این مقاصد انجام می پذیرد : ارائه مأخذ ، توضیح وتکمیل مطلب متن ، ارجاع به اجزای دیگر رساله ، ارجاع به منابع دیگر ، ارائه معادل های خارجی وضبط بیگانه اَعلام ، به دست دادن نسخه بدل ها ، آوردن معنی واژه ها.

شماره تُک (= ارجاع به پانوشت) باید دقیقاً در جایی قرار گیرد که پانوشت به آن مربوط می شود. این شماره به تنهایی آورده می شود ولازم نیست در پرانتز یا علامتی دیگر قرار گیرد. خوب است شماره های تُک به تناسب هر صفحه رقم گذاری شوند. آوردن شماره های پیاپی در مجموع صفحه ها ، به ویژه آن گاه که تعداد آنها زیاد باشد ، مطلوب نیست.

لازم است پانوشت های طولانی را به صورت ضمیمه در پایان رساله بیاوریم.

سیزده. شیوه تنظیم کتابنامه

خوب است کتابنامه در پایان رساله قرار گیرد. کتابنامه ، به اقتضای خود رساله ، به یکی از این صورت ها می آید :

یکم. فقط آثاری که در پانوشت ها به آنها اشاره شده است.

دوم. آثاری که به طور مستقیم یا غیر مستقیم ، از جمله موارد اشاره شده در پانوشت ها ، از آنها بهره گرفته شده است.

سوم. گزیده آثار درجه یک ومعتبرتر که از آنها استفاده شده است.

چهارم. آثار مورد استفاده همراه با شرحی مختصر در وصف هر یک (= کتابشناسی وصفی).

شایسته است کتابنامه به تفکیک نوع آثار (کتاب ، نشریه ، مدرک ، …) وزبان یا موضوع آنها دسته بندی شود. در کتابنامه ، ترتیب الفبایی از روی نام خانوادگی صاحب اثر رعایت می شود وبه خلاف پانوشت ، نام خانوادگی پیش از نام قرار می گیرد. نیز از آوردن شماره صفحه اثر خودداری می شود. اطّلاعات اصلی مندرج در کتابنامه از این قرارند : نویسنده ، نام کتاب ، مترجم ، ویراستار ، ناشر ، محلّ نشر ، نوبتِ انتشار ، وسال چاپ؛ مثلا :

عمید زنجانی ، عبّاسعلی : فقه سیاسی ، ج ٢ ، امیرکبیر ، تهران ، ١٣٦٦.

بلاشر ، رژی : در آستانه قرآن ، محمود رامیار ، دفتر نشر فرهنگ اسلامی ، تهران ، دوم ، ١٣٦٥.

توصیه می شود که همین شکل به طور دقیق رعایت گردد. در پانوشت های داخلی که نشانی مأخذ را ارائه می دهند ، همین ترتیب با دو تفاوت رعایت می شود : یکی آن که در ابتدا نخست نام وآن گاه نام خانوادگی می آید؛ دیگر این که شماره صفحه مربوط ذکر می شود. مثال :