درس بيست ونهم

تازگی وطراوت (١)

نویسنده توانا همواره می کوشد که از هر چه بوی فرسودگی می دهد ، پرهیز کند. به این منظور ، بهره گرفتن از سبک امروزی ، واژه های نو ، تعبیرهای تازه ، ساختار مناسب این روزگار ، ونیز عناصر محتوایی شاداب ونو ضرورت دارد. تقلید از دیگران ، یکی از اسباب عقب افتادگی نویسنده به شمار می رود. نوشته های خوب معمولاً زاییده ذهن های آفرینشگر ونوجو هستند ، بدان شرط که نوگرایی را به ابتذال نکشانند وبه افراط دچار نگردند.

اصولاً هر سبک دارای ویژگی هایی معین است. هنگامی که عمر یک سبک به سر می آید ، دیگر نمی توان از آن ویژگی ها تقلید کرد ، ولی می توان وباید از صفات وامتیازات دیگر آن بهره برد. به دیگر بیان ، برخی از صفات یک سبک هیچ گاه کهنه نمی شوند وهمواره می توانند مورد اقتباس قرار گیرند. مثلاً فخامتِ بیان ورسایی گفتار در سبک خراسانی ، باید سرلوحه شاعر ونویسنده امروز هم باشد. امّا «آوردن دو حرف اضافه برای یک متمِّم» که ویژگی سبک خراسانی است ، در شعر ونثر امروز تقلید کردنی نیست. مثلاً :

مرا در زیر ران اندر ، کُمیتی

کُشنده نی وسرکش نی وتوسن

شاهد : در زیر ران اندر = اندر در زیر ران.

البتّه همین روش بیانی در سبک عراقی هم ملاحظه می شود ، امّا چون در آن فراوان به کار نمی رود ، از ویژگی هایش شمرده نمی شود. اکنون اگر شاعر یا نویسنده امروز در اثرش از این شیوه بیانی تقلید کند ، از کارش بوی کهنگی وفرسودگی به مشام می رسد.

البتّه در نوع نگاه هم هنرمند باید از تقلید خودداری کند. در این جا نیز آنچه از ویژگی های سبک های

__________________

١ ـ منبع اصلی) حسین رزمجو : روش نویسندگان بزرگ معاصر / ١٥٩ ١٦١.