اصل این کتاب … یکی از آثار اقامت چند ساله من در دانشگاه آکسفورد انگلستان است … خوشحالم که این دوره از عمر من … در آن محیط علمی پرفیض وپربرکت گذشت … شایسته است که … از آن شهر محبوب با حرمت یاد کنم. (١)

بدیهی است که چنین کلماتی بسی والاتر از آنند که برای جایی همچون «دانشگاه آکسفورد» به کار روند ، هر چند که جایگاه علمی بلندی داشته باشد.

معیار سوم : تناسب واژه با سبک (٢) ومخاطب

در نوشته های عمومی ، واژه نه باید فنّی وخاص باشد ونه سَخیف وسَبُک. باید اعتدال رعایت گردد وسعی شود که مخاطب واژه ها را به راحتی بفهمد. از آفات گویندگی ونویسندگی در میان بعضی عالمان ، «به کارگیری واژه های خاص واصطلاحی» است. کم نیستند دانشجویان وجوانانی که با همه علاقه شان به مباحث علمی گاه از این گونه سخن گفتن وقلم زدن گله دارند. اکنون بعضی تعبیرهای این چُنین را ذکر می کنیم وبرابرهای پیشنهادی را می آوریم. شایان تذکّر است که در ارائه برابرها ، به جنبه کاربردی تعابیر نظر داشته ایم ونه معادلِ لفظ به لفظ :

به شَرحْ ایضاً : این نیز مثلِ همان است

علی ای حال / علی ای تقدیر : به هر حال

إنْ قُلْت کردن / زدن : اِشکال گرفتن

ذاتِ اقدس اِلاه : وجود پاک خداوند

ائمه هُداهِ مَهدیین : امامان راهنمای رهیافته

مسبوق به ذهن : آشنا

طابَقَ النّعلُ بالنّعلِ : درست مثلِ هم

صَبَّحَکم اللّه بالخیر : صبحتان به خیر

لا تُعَدُّ ولاَ تُحْصی : از حدّ وحساب بیرون است

به نَصِّ قرآن : قرآن به روشنی فرموده است

روایات مأثوره : روایت های رسیده از امامان

به عبارت اُخْرا : به بیان دیگر

جمع بین این وآن : هر دو را به جا آوردن

اگر اَمر دائر شود بین این وآن : اگر قرار شود یکی انجام گیرد

به لطائف الحِیل : با تدبیرهای نیکو

ذَوی الحُقوق : صاحبانِ حق

وَقِس عَلی ذلک : مثل همان

مُعْتَنا به : شایسته توجّه

فَلِذا : بنا بر این

بناءً علی هذا : بنابراین

لا یخْفی : پوشیده نیست

بِلا شُبهه : بی تردید

واجدِ شرایط : دارای شرط ها

اِلی یومِنا هذا : تا امروز

بِالملازمه می فهمیم : از آن ، این را هم می فهمیم

عقاید حَقّه : عقیده های درست

__________________

١. زمین در فقه اسلامی ، ١ / ١٨.

٢. برای مطالعه درباره سبک ، به درس چهلم همین کتاب بنگرید.

۳۹۱۱