درس هفتم

لغزشگاه های قلم (١) (*)

به دنبال بحث از قواعد دستور زبان ، بجا است که به پنجاه قاعده مهمّ درست نویسی در زبان پارسی اشاره کنیم. کوشیده ایم برای هر قاعده ، دست کم یک مثال از نثر امروز بیاوریم تا به این ترتیب ، تمرینی عملی نیز برای خواننده حاصل آید. هدف از آوردن این مجموعه ، دسته بندی ومرور قواعد مهمّ نگارشی است؛ پس اگر گهگاه نکاتی را دیدید که در بخش دستور زبان نیز آمده اند ، بدانید که ضرورت چنین اقتضا می کرده است. تقریباً همه مثال هایی که آورده ایم ، از نثر امروز اخذ شده اند؛ امّا بنا به مصلحت ، تنها نامِ بعضی شواهد را ذکر کرده ایم.

١ ـ از جمله دراز وپرپیچ وخم پرهیز کنیم

از آوردن جمله های دراز ومفصّل پرهیز کنیم. هرگز نکوشیم که معانی چندگانه را درون یک جمله بگنجانیم. اصولاً هر جمله برای بیان یک واحد معنایی مستقل برنهاده شده است. بنگرید که پیچ وخم های این جمله ، چگونه آن را نامطبوع ودشوار ساخته است :

این کلمه را به مناسبت این که در نطق هیتلر … در جواب تلگرافی که روزولت رئیس جمهور اتازونی که در یکی دو هفته پیش به آلمان کرده بود که آیا حاضرید برای پنج یا ده سال حمله بر فلان دولت نکنید کرده بود آمده بود ومعنی اش را نمی دانستم پیدا کردم. (٢)

شکل مناسب جمله مزبور چنین است :

معنای این کلمه را بدین مناسبت که در نطق معروف هیتلر آمده بود ، یافتم. روزولت ، رئیس جمهور اتازونی ، یکی دو هفته پیش به آلمان تلگراف کرده بود که آیا حاضرید پنج یا ده سال به فلان دولت حمله نکنید وهیتلر در جواب تلگراف وی ، این نطق را کرده بود.

__________________

١ ـ منبع اصلی تا پایان درس یازدهم) سید ابوالقاسم حسینی (ژرفا) : شیوه نامه دائره المعارف امام حسین (علیه السلام).

٢ ـ یادداشت ها ، ٢ / ٥٢.