درس یازدهم :

لغزشگاه های قلم (٥)

٣٨ ـ «حرف ربط» را در جای خود قرار دهیم

حرف ربطِ «که» باید دقیقاً در جایی قرار گیرد که محلّ ارتباط میان دو واحد یا دو جمله است. تبیین این محل با عنایت به معنای جمله صورت می پذیرد. به این مثال عنایت کنید :

این مرد بزرگ از علمی نبود که بهره ای نداشته باشد.

با کمی دقّت معلوم می شود که از لحاظ مفهومی ، این دو واحد به یکدیگر ربط یافته اند : «علمی نبود» ، «این مرد بزرگ از آن علم بهره ای نداشته باشد». پس شکل صحیح آن جمله چنین است :

علمی نبود که این مرد بزرگ از آن بهره ای نداشته باشد.

همین ایراد در جمله زیر به چشم می خورد :

ایمور از کاری نبود که سر در نیاوَرَد. (١)

صحیح :

کاری نبود که ایمور از آن سر در نیاورَدَ.

در جمله زیر نیز آنچه باید ادامه یابد «جست وجو» است نه «خصوصیت ها». پس آوردن حرف ربط پس از «خصوصیت ها» صحیح نیست. برای اصلاح این جمله نمی توان صرفاً جای حرف ربط را تغییر داد. ساختِ جمله به گونه ای است که برای اصلاح ، باید در آن قدری تصرّف کرد :

هدف بخش های مختلف این کتاب ، تشویق خوانندگان به جست وجوی نکات برجسته وخصوصیت هایی است که اگر ادامه یابد ، آنان را در یافتنِ یک شناخت یاری خواهد داد. (٢)

صحیح :

هدف بخش های مختلف این کتاب ، تشویق خوانندگان به جست وجوی نکات برجسته و

__________________

١ ـ بخارای من ایل من / ٥٨.

٢ ـ شیوه های داستان نویسی / ١٠.