درس نهم :

لغزشگاه های قلم (٣)

١٨ ـ نهاد وگزاره را سازگار سازیم

نهاد وگزاره باید کاملاً با یکدیگر سازگار باشند واز ارتباط منطقی بهره بَرَند. نبودِ چنین سازگاری وارتباطی ، جمله را خام ودبستانی می کند. در مثال زیر ، گزاره جمله دوم هیچ ارتباطی به نهاد اصلی ندارد :

پیامبر بیانِ بخشی از احکام را به جانشینان خود سپرده وبه وسیله ایشانانتشار یافته است.

آیا از لحاظ منطقی ، چنین مفهومی قابل تصوّر است : «پیامبر به وسیله ایشان انتشار یافته است؟» شکل صحیح جمله چنین است :

پیامبر بیان بخشی از احکام را به جانشینان خود سپرده است وایشان آن احکام را انتشار داده اند.

در پنج مثال زیر نیز نهاد وگزاره با یکدیگر سازگاری ندارند. در شکل های صحیح جمله ها ، سازگاری آنها حفظ شده است :

اُفق دید برخی از افراد بسیار ضعیف است.

صحیح :

افق دید برخی از افراد بسیار محدود است.

توضیح : «افق» بر مکان اطلاق می شود.

نمونه بارز این طرز تفکّر ، گروه اِخوان المسلمین در مصر است.

صحیح :

نمونه بارز صاحبان این طرز تفکّر ، گروه اخوان المسلمین در مصر است.

* پیروزی بر شیطان نَفْس ، روز عید حقیقی قلمداد شده است.

صحیح :

هنگام پیروزی بر شیطان نَفْس ، روز عید حقیقی قلمداد شده است.