٣٣ ـ شعر سپید (١)

شعر موزونی را گویند که قافیه ندارد. صفتblankبه خالی بودن جای قافیه در این نوع شعر اشاره دارد.

در ادبیات انگلیسی ، نخستین بار اِرل آوساری ، شاعر قرن شانزدهم ، شعر سپید را برای ترجمه منظومه «آنه ئید» اثر ویرژیل ، شاعر روم باستان ، به کار برد واز آن پس ، این قالب از رایج ترین قالب های شعر انگلیسی شد.

در فارسی ، شعر سپید بر شعری اطلاق می شود که نه وزنِ متعارف دارد نه قافیه. به نظر می رسد نوعی شعر سپید (شبیه به تعریف اروپایی آن) در زبان فارسی تا عصر کمال الدّین واعظ کاشفی ، مؤلّف کتاب رایج الافکار فی صناعه الاشعار باقی بوده است ، زیرا کاشفی در بحث از انواع نثر آن را به مرجَّز ، مسجّع ، وعاری تقسیم می کند ونثر مرجَّز را بدین گونه تعریف می کند : آن است که وزن دارد وقافیه ندارد.

٣٤ ـ علم الجمال ، علم زیبایی شناسی (٢)

علمی است که موضوع آن زیبایی وجمال است. این علم دو شاخه عمده دارد : شاخه فلسفی وشاخه روان شناسانه. در بخش فلسفی ، غایت علم الجمال آن است که با تعقّل وتفکّر استنتاجی ، طبیعت هنر وزیبایی شناخته شود ورابطه این دو با اموری چون حقیقت وخیر معلوم گردد. در شاخه روان شناسانه ، تأکید این علم بر مطالعه روند خلاّقیت در هنرمند ونیز فرایند ادراک هنری مخاطَبِ آثار هنری است.

٣٥ ـ علم معانی (٣)

معانی علمی است که از احوال الفاظ از حیث مناسبت آنها با مقتضیات مقام بحث می کند وبه کمک آن ، کیفیت مطابقت کلام با قصد وغرضی که گوینده در پی آن است ، شناخته می شود.

٣٦ ـ قالب (٤)

در لغت به معنی شکل وهیأت است. به معنی خاص ، هرگاه از قالب یک اثر ادبی سخن به میان می آید ، شکل ظاهری وساختمان ونیز سبک آن مورد نظر است.

در ادبیات کلاسیک ، رعایت حدود وقواعد قالب های ادبی وهماهنگی آنها با محتوای اثر ، همواره مطمح نظر شعرا ونویسندگان بوده است. در ادبیات فارسی ، برای مثال ، اشعار غنایی وعاشقانه در قالب غزل ، اشعار روایتی در قالب مثنوی ، ومراثی ومدحیات در قالب قصیده سروده شده اند.

٣٧ ـ قصّه ، حکایت (٥)

قصّه در لغت به معنی حکایت وسرگذشت است ودر اصطلاح به آثاری اطلاق می شود که در آن ها

__________________

١.blank verse.

٢.aesthetic.

٣.rhetorical figures of speech.

٤.form.

٥.tale.