مجموع چندان اهمّیت ندارند ، گرچه در لحظه یادداشت برداری مهم جلوه می کرده اند. در این صورت ، باید این نکات را حذف کنیم.

چهارم. به هم پیوستن خطوط اصلی ونگاشتن متن خلاصه شده

در این مرحله ، باید به اصولی پایبند بود که برخی از آنها از این قرارند :

(١) برگزیدن سبک مناسب با حال وهوای متن خلاصه شده.

(٢) رعایت هماهنگی ویکنواختی افعال از لحاظ زمان ودیگر مختصّات.

(٣) پایبندی به قواعد درست نویسی وشیوانگاری.

(٤) توجّه به تناسب حجم. متن خلاصه شده باید آینه صادقی برای متن اصلی باشد ، نه این که برخی از قسمت ها را به تفصیل بپروراند وبا برخی دیگر بی مهری کند.

(٥) تصرّف نکردن در پیام های مهم ومحتوای متن اصلی.

(٦) زدودن ابهام ها ، اشتباه ها ، یا انحراف های متن اصلی در پانوشت متن خلاصه شده. فراموش نکنید که گاه خلاصه سازی یک نوشته در مجموع ، کاری مفید است؛ امّا آن نوشته ممکن است دارای ابهام ها ، اشتباه ها ، یا انحراف هایی باشد. در این حال ، خلاصه نویس نمی تواند خود را از گناهِ ترویج آن نادرستی ها برکنار بداند. به همین دلیل ، افزودن توضیحاتِ پانوشتی هنگام ضرورت ، کاری بایسته است.

(٧) رعایت یکدستی در مجموع متن خلاصه شده ، از لحاظ سطح وزبان.

(٨) آوردن نام متن اصلی ومشخّصات آن با افزودن توضیحات لازم از قبیل زندگی نامه مؤلّف ومختصّات علمی ادبی متن.

(٩) چکیده نگاری.

بِه تر است که خلاصه نویسی همراه با چکیده نگاری نیز باشد. منظور از چکیده نگاری این است که نتیجه ها وفایده های علمی عملی نوشته را در چند سطر بیاوریم تا خواننده بتواند در یک نگاه با حاصل آن آشنا شود وعصاره اش را مرور کند.

آنچه گفتیم تنها درباره کتاب یا مقاله صدق نمی کند. به ویژه در این روزگار ، بسیار بجا است که خطابه ها نیز کوتاه گردند. در خلاصه نویسی متن سخنرانی ها وخطابه ها نیز همان اصول که گفتیم ، جاری اند.

گفتنی است که بسیاری از متون معتبر وارجمند مذهبی که میراث های معنوی ما محسوب می شوند ، اکنون مهجور مانده اند. یکی از اسباب این مهجوریت ، حجم فراوان ونیز قلم نامأنوس این آثار است. خلاصه نویسی این آثار با قلمی شیوا وامروزین ، نقشی بسزا در ترویج فرهنگ ومعرفت اصیل دینی ایفا می کند.