٦٧٦ ه . ق ) . وى نابغه فقه وسرآمد فقهاى شيعه مى باشد واز شاهكارهاى فقهى وى كتاب مختصر نافغ وكتاب شرائع الاسلام است كه ٧٠٠ سال است در ميان فقها دست به دست مى گردند وبه نظر اعجاب وتجليل ديده مى شوند.
ودر زمينه تالى محقق ، شهيد اول شمس الدين محمدبن مكى را بايد شمرد كه در سال هفتصد وهشتاد وشش هجرى قمرى در دمشق به جرم تشيع كشته شد واز شاهكارهاى فقهى او كتاب لمعه دمشقيه است كه پس از گرفتارى در هفت روز در زندان نوشته است وهم شيخ جعفر كاشف الغطاء نجفى متوفاى سال ١٢٢٧ را بايد شمرد واز شاهكارهاى فقهى وى كتاب كشف الغطاء است.
ج - شيخ مرتضى انصارى ششترى ( متوفاى ١٢٨١ ه . ق ) . وى علم اصول فقه را تنقيح فرموده مجارى اصول عمليه را كه مهم ترين بخش اين فن است محرر ساخت واكنون بيشتر از صد سال است كه مكتب وى پيش فقهاى شيعه داير است.
د خواجه نصير الدين طوسى ( متوفاى سال ٦٧٦ ه . ق ) وى اولين كسى است كه علم كلام را به شكل فنى كامل درآورد واز شاهكارهاى وى كتاب تجريد الكلام است كه بيشتر از هفتصد سال مى باشد اعتبار خود را در ميان اهل فن حفظ كرده است وشروح وحواشى بى شمار از عامه وخاصه بر آن نوشته شده. خواجه ، علاوه بر نبوغى كه در علم كلام دارد در فلسفه ورياضيات نيز يكى از نوابغ عصر خود به شمار مى رود وبهترين گواه آن تاليفات ارزنده اى است كه در همه علوم عقليه دارد ورصدخانه مراغه هم از آثار اوست.
ه - صدر الدين محمد شيرازى ( متولد ٩٧٩ - ١٠٥٠ ه . ق ) ، وى اولين فيلسوفى است كه مسائل فلسفه را ( پس از آن كه قرن ها در اسلام سير كرده بود ) از حالت پراكندگى درآورده مانند مسائل رياضى روهم چيد.
واز اين روى اولا : امكان تازه اى به فلسفه داده شد كه صدها مسئله فلسفى كه در فلسفه قابل طرح نبود مطرح وحل شود وثانيا : يك سلسله از مسائل عرفانى ( كه تا آن
