طريق دوم بحث عقلى

١. تفكر عقلى فلسفى وكلامى

٢. پيش قدمى شيعه در تفكر فلسفى وكلامى در اسلام

٣. كوشش پايدار شيعه در فلسفه وساير علوم عقليه

٤. چرا فلسفه در شيعه باقى ماند ؟

٥. چند تن از نوابغ علمى شيعه.

تفكر عقلى فلسفى وكلامى

سابقاً تذكر داديم (١) كه قرآن كريم تفكر عقلى را امضاء نموده وآن را جزء تفكر مذهبى قرار داده است البته بنحو تعاكس ، تفكر عقلى نيز پس از آن كه حقانيت ونبوت پيغمبر اكرم صلى‌الله‌عليه‌وآله را تصديق نموده است ظواهر قرآن را كه وحى آسمانى است وبيانات پيغمبر اكرم صلى‌الله‌عليه‌وآله واهل بيت عليهم‌السلام گرامش را در صف حجت هاى عقلى قرار داده وحجتهاى عقلى كه انسان با فطرت خدادادى نظريات خود را با آنها اثبات مى كند دو قسم است. برهان وجدل.

برهان حجتى است كه مواد آن مقدماتى حق ( واقعى ) باشند اگرچه مشهود يا مسلم نباشند وبه عبارت ديگر قضايائى باشند كه انسان با شعور خدادادى خود اضطراراً آنها را درك وتصديق مى كند چنان كه مى دانيم ( عدد سه از چهار كوچكتر است ) اين گونه تفكر تفكر عقلى است ودر صورتيكه در كليات جهان هستى انجام گيرد مانند تفكر در مبدأ آفرينش وسرانجام جهان وجهانيان تفكر فلسفى ناميده مى شود.

__________________

(١) بخش اول كتاب

۲۱۲۱