الفصل الأوّل : في ماهيّة العلم وفضله

اعلم أنّه قال رسول الله (صلّى الله عليه وآله) : «طلب العلم فريضة على كلّ مسلم ومسلمة» (١) ، والمراد من العلم هنا ، علم الحال أي

آنان راه تحصيل را اشتباه رفته و از راه آن نرفته اند ، يعنى شرطهاى آن را واگذار كرده و به كار نبسته اند ، و پيداست كه كسى كه راه را اشتباه كند گمراه شده و به سر منزل مقصود نخواهد رسيد ، و براى پيشگيرى از اين زيان بود كه : خواستم راه فراگيرى دانش را به طور اختصار بيان و روشن نمايم ، «بنابر آنچه كه در كتابها ديده ام و آنچه را كه از استادان دانشمندم شنيده ام» و خداى متعال توفيق دهنده و يارى كننده است ، بنابراين مقصود خود را در فصلهاى گوناگونى بيان مى كنم (دوازده فصل).

نخستين فصل : مربوط به حقيقت علم وفضيلت آن است

بدان كه رسول خدا كه درود خداوند بر او و خاندانش باد ، فرموده است كه :

جستجوى دانش بر هر مسلمانى (مرد ، زن) فريضه و واجب است ، و مقصود از علم در اين جا ، علم حال است ، يعنى علمى كه در زندگى دين مورد نياز بوده و بهره بردارى صحيح از آن وسيله نفع و بهره بردارى در عالم آخرت است ، همانگونه كه گفته مى شود «برترين علم ، علم و دانش حال ، و برترين عمل ، حفظ و نگهدارى مَآل و زندگى آخرت است» بنابراين بر هر طالب و جوينده اى واجب است كه : آنچه را كه زندگى دينى او را صالح و

____________________________

(١) بحار الأنوار : ج١ ص٣٢ س١.