درس شرح تجرید الاعتقاد (کشف المراد)

نفی صفت الم و لذت در باب خداوند- نقطه اختلاف فلاسفه و متکلمین در مورد لذت الاهی- ماهیت شناسی ملایمت و منافرت از دیدگاه فلاسفه- تبیین دیدگاه توقیفی بودن اسماء و صفات الاهی- نفی زیادت صفات بر ذات الاهی و دیدگاه های مکاتب اسلامی

ماهیت شناسی جهت- دیدگاه کرامیه در جهت- پاسخ به کرامیه و اهل تجسیم در جهت دار بودن خداوند متعال- نفی جهت از خداوند متعال- سه استدلال در نفی حلول حوادث در خداوند متعال- سه دلیل در اثبات صفت استغنا

استدلال در نفی رؤیت خداوند متعال - تبیین دیدگاه نحله های مختلف در مسئله رؤیت خداوند - استدلالات طرفداران رؤیت پروردگار و پاسخ به آن ها

استدلال عدلیه در مسئله رؤیت پروردگار- استدلال عدلیه در مسئله رؤیت پروردگار (دلیل الوجود)- اختلاف در میان اشاعره در دلیل الوجود- 9 ردیه بر استدلال اشاعره

معنای لغوی جود و اختلاف میان متکلمین و فلاسفه در تعریف جود- تبیین وجود جود در خداوند متعال- ماهیت مُلک و علت وجود این صفت در خداوند متعال- دیدگاه متکلمین و فلاسفه در ذاتی یا فعلی بودن صفت «مُلک» و بیان استدلال- صفت تام بودن و فوق التمام بودن- معنای حق و وجود این صفت در خداوند متعال- معنای خیر در اندیشه فلاسفه و متکلمین- صفات حکمت، تجبر، قهر و قیومیت در باب خداوند متعال- ترادف در اسماء الاهی

نکات مقدماتی افعال الاهی- علت کلامی محسوب نشدن مسئله حسن و قبح- تفاوت بین فعل و اثر از منظر متکلمین و فلاسفه - تعریف حسن و قبح از نگاه علمای فقه، اخلاق و متکلمین - ملاک تشخیص حسن و قبح و انظار متفکران اسلامی- نظر عدلیه و اشاعره در باب حسن و قبح.

ادله عدلیه مبنی بر عقلی بودن حسن و قبح (بداهت، عدم وجود حسن و قبح در صورت شرعی بودن این مسئله، تعاکس)- ادله اشاعره مبنی بر شرعی بودن حسن و قبح (تفاوت بین گذاره های بدیهی کاشف از عقلی نبودن حسن وقبح است، مشکل پیدا نمودن قول به عقلی بودن حسن و قبح در برخی از گذاره های حسن وقبح)- پاسخ به استدلال اشاعره

پاسخ به استدلال دوم اشاعره- تببین استدلال سوم اشاعره مبنی بر شرعی بودن حسن و قبح- پاسخ به استدلال سوم اشاعره- تمایز بین حسن و قبح عقلی و حسن و قبح ذاتی و اهم بودن اثبات عقلی بودن حسن و قبح - قدرت خداوند بر انجام فعل قبیح و عدم ارتکاب قبیح از نظر عدلیه

آیا خداوند قدرت بر انجام قبیح را دارد؟- آیا خداوند فعل قبیح را انجام می دهد؟- استدلال قائلین بر نفی قدرت خداوند در امور قبیح - نظر فلاسفه در قدرت خداوند بر قبائح- استدلال بر عدم ارتکاب قبیح توسط خداوند و فروگذار نکردن در انجام افعال حسن- تاریخ شناسی اصطلاح داعی

غرضمندی افعال الاهی- نظریه عدلیه در این مسئله و استدلال آن ها- نظریه اشاعره در غرضمندی افعال الاهی و استدلال آن ها- پاسخ به اشاعره- نظریه فلاسفه در غرضمندی فعل الاهی- اراده افعال قبیح مخلوقات از سوی خداوند متعال و دیدگاه نحله های فکری اسلامی

سه دلیل اشاعره بر فاعل امور بودن خداوند متعال- پاسخ به دلایل اشاعره- نظر اهل بیت علیهم السلام در مسئله مذکور- مسئله نقش خلق و خالق در افعال صورت گرفته از سوی مخلوقین- نظر اهل حدیث، معتزله و اشاعره- تبیین نظریه کسب و بیان های مختلف در این نظریه

تبیین دیدگاه های مختلف در حوزه جبر و اختیار (عدلیه، اشاعره و فلاسفه)- دلیل نخست اشاعره مبنی بر عدم اختیار در انسان- پاسخ به اشاعره- همسو انگاری نظریه داعی و نظریه اشاعره در مسئله جبر و پاسخ آن

استدلال اشاعره بر اثبات جبر در انسان (فاعل بالاختیار بایستی به فعل خود علم داشته باشد، درحالی که انسان ها به بسیاری از فعل های خود علم ندارند و این نشانگر عدم اختیار در انسان ها است )- پاسخ بر استدلال اشاعره (نفی کلیت قاعده - علم اجمالی در اعمال کافی است و نیازمند علم تفصیلی نیستیم)- استدلال اشاعره (توارد قدرتین بر مقدور واحد، تزاحم میان قدرت خداوند و قدرت انسان در فعل واحد در صورتی که یکی اراده بر انجام و دیگری اراده بر ترک داشته باشد)- پاسخ بر استدلال اشاعره (اراده خداوند بر اراده عبد مقدم می شود و در این موارد تزاحم وجود ندارد.)

استدلال های اشاعره و پاسخ آن 1) فاعل از همان حیث که محتاج است نمی تواند علت موجود دیگر باشد. (انسان حادث نمی تواند علت برای حدوث فعل محسوب شود) پاسخ: حدوث امری انتزاعی است 2) اگر انسان محدث باشد باید هرآنچه که محدَث باشد را بتواند حادث کند. پاسخ: علت عدم امکان احداث برخی امور به دلیل آن است که حدوث آن شئ از انسان ممکن نیست. مثل اجتماع نقیضین 3) مماثلت در اشیاء پاسخ: مماثلت امکان عقلی و وقوعی دارد 4) فعل انسان از برخی افعال الاهی، خیریت بیشتری دارد. پاسخ: در خیر تکوینی، اینگونه نیست و در خیر تشریعی، بازگشت به خداوند متعال می کند. 5) شکر گذاری بابت ایمان و طاعات بی معنا می گردد. پاسخ: شکر گذاری برای مقدمات ایمان است نه اصل ایمان

آیات دال بر جبر - پاسخ اول به اشاعره: آیات دال بر اشاعره تأویل برده می شود- معنای تأویل- پاسخ دوم به اشاعره: 10 دسته از آیات که دال بر اختیار است و تعارض با آیات دال بر جبر- پاسخ سوم: نظر استاد (میان آیات دسته اول و دسته دوم تعارض مستقر نبوده و قابل جمع می باشد. زمانی که بتوان میان آیات جمع نمود، به تأویل و ترجیح نیاز نیست.)

معنای فعل متولد- تقسیم فعل به فعل مباشر، متولد و مخترع- مسئله انتساب و عدم انتساب فعل متولد به انسان و اقوال در این زمینه- دلیل بر انتساب فعل متولد به انسان- تبیین اشکالات مخالفین انتساب فعل متولد به فاعل و پاسخ آن.

نظر اشاعره، عدلیه، فلاسفه و اهل بیت علیهم السلام در مورد قضا و قدر الاهی- مقایسه حدیث مذکور در کتاب با نظر خواجه و علامه در قضا و قدر- چهار احتما در وجه تسمیه اهل جبر و قدریه به مجوس امت

معانی هدایت و ضلالت- تبیین شبهه موجود در هدایت و ضلالت- نظر عدلیه در ضلالت- نظر نحله های مختلف در تعذیب اطفال- قبح تعذیب اطفال، دلیل مانعین تعذیب اطفال- استدلال های مجوزین تعذیب اطفال ( آیه قرآن، بردگی اطفال کفار حربی، تبعیت اطفال از پدران در برخی از احکام شرعی مثل دفن، ارث و ازدواج) پاسخ مرحوم علامه به ادله مجوزین.

معنای تکلیف، نظر گروه های مختلف در حسن تکلیف- براهمه: قائل به عدم حسن تکلیف - سایر گروه ها: اصل حسن تکلیف مقبول است.- محل اختلاف در حسن تکلیف: وجه حَسَن بودن تکلیف مورد اختلاف گروه های مختلف- تبیین عقلی مصحلت داشتن تکلیف.

وجوب وضع تکلیف از نظر عدلیه - استدلال عدلیه بر وجوب وضع تکلیف - عدم وجوب وضع تکلیف از نظر اشاعره - اشکالات اشاعره بر استدلال عدلیه و پاسخ به آن - اشکال بر استدلال اشاعره - نظر فلاسفه در وجه حسن تکلیف و اشکال آن