درس دروس في علم الاصول - الحلقة الاولی

درباره درس

مجموعه دروس پیش رو اختصاص به حلقه اول از کتاب دروس في علم الاصول شهید صدر دارد که توسط استاد سید محمد صادق علم الهدی بصورتی منظم وشیوا در 28 جلسه ارائه شده است.

روش فراگیری درس

شهید صدر در مقدمه کتاب نکاتی براى طلابى كه حلقه اول را مى‌خوانند بیان می کند:

مناسب است كتاب «المعالم الجديدة في الاصول» را مطالعه كنند.چون حلقه اول مختصرى از آن كتاب با كمى تغيير و تعديل است.تفاوت ميان اين دو كتاب آن است كه هنگامى كه كتاب المعالم الجديدة را نوشتيم،خواننده را شخص آزادى كه خود كتاب را مطالعه مى‌كند در نظر گرفتيم و سعى ما برآن بوده كه نظريات اصولى را به گونه‌اى شرح دهيم كه با مطالعه كتاب و بدون احتياج به استاد قابل فهم باشد.اما حلقه اول از اين حلقات سه‌گانه ويژه طلابى كه علم اصول را مى‌آموزند قرار داده شده است و فرض را برآن گذاشته‌ايم كه مطالب با درس گرفتن آموخته شود.

و در ادامه می فرماید:

شايسته است طلبه شرح استاد را كاملا فراگيرد و بنويسد تا ملكه نويسندگى و به قلم آوردن مطالب علمى در او رشد كند و مصطلحات و زبان علمى اين رشته و نظريات مطرح شده در ذهن او به خوبى جاى گيرد و آمادگى هرچه بيشتر را براى نگارش بحثهاى خارج در آينده پيدا كند.

کتاب پیش رو حلقه اول از کتاب « دروس في علم الاصول » است.

درباره کتاب

كتاب « دروس في علم الاصول» معروف به «حلقات الاصول» تأليف آيت الله سيد محمد باقر صدر است كه با شيوه اى نو و ابتكارى براى تدريس در دوره سطح و سطح عالى حوزه نوشته شده است. اين اثر از اتقان علمى خوبى برخوردار است و در عين حال به لحاظ روشى جزء روشمندترين كتاب‏هايى است كه در حوزه علميه در رابطه با علم اصول نگاشته یافته است. كتاب مشتمل بر سه حلقه است كه هر يك از حلقات مشتمل بر فصول و بخشهاى متعددى است كه به لحاظ ساختار شبيه هم است اما به لحاظ تفصيل و عمق مطالب متفاوت است.

شهيد صدر در تدوين كتاب، آموزش مرحله به مرحله را مد نظر داشته و پياده نموده است، از اين‏رو می‌‏بينيم در حلقه اول از مطالب اصولى به اختصار سخن می‌گويد و همان مطالب را با عمق بيشترى در حلقه دوم مطرح می‌‏كند و نهايتاً در حلقه سوم، عمق مطالب و كميت و كيفيت آن نسبت به دو حلقه اول و دوم بيشتر و بهتر ميشود. البته برخی از مباحثی که در کتاب مطرح شده در حلقه بعد از آن تکرار نشده و به همان مقدار اکتفاء گردیده است.

وضعیت نشر

از جمله چاپ‌هایی که از این کتاب در بازار نشر موجود است می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • چاپ مرکز الابحاث و الدراسات التخصصیة للشهید صدر، تحقیق شده توسط گروه تحقیق کنگره بین المللی آیت الله العظمی شهید صدر.
  • چاپ موسسه نشر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین.
  • چاپ مجمع الفکر الاسلامي همراه با تعليقاتى ارزشمند از سید على اكبر حائرى. (در این چاپ، حلقه سوم فقط تا بحث دلالات التقرير آمده است و در انتهای کتاب ملاحق سه گانه‌ای چاپ شده که در چاپ‌های دیگر نیامده است)

نسخه استفاده شده در سایت مطابق چاپ مرکز الابحاث و الدراسات التخصصیة للشهید صدر است.

برخی از کتب مرتبط با حلقه اول:

میانگین تدریس : ۴٫۶ صفحه در ساعت
تعداد جلسات: ۲۸
زمان جلسات: ۲۶ ساعت و ۴۰ دقیقه
۱ تمهید ۱
صفحه ۴۲ - ۴۸ ۰۰:۵۲:۱۹

تمهید > تعریف علم اصول > عناصر مشترکه

۲ تمهید ۲
صفحه ۴۸ - ۵۱ ۰۰:۴۶:۴۵

تمهید > عنصر خاص و عنصر مشترک / تعریف عناصر مشترک / محل بررسی عناصر خاص و مشترک / موضوع علم اصول / تشبیه علم اصول به علم منطق / تشبیه عناصر خاص به ادوات نجاری

۳ تمهید ۳
صفحه ۵۲ - ۵۵ ۰۰:۴۴:۱۲

تمهید > رابطه علم اصول و فقه / نیاز به دقت در تطبیق به اندازه دقت در نظریه پردازی / تأثیر متقابل اصول و فقه بر یکدیگر

۴ تمهید ۴
صفحه ۵۴ - ۶۰ ۰۰:۵۲:۵۶

تمهید > جواز عملیات استنباط / تغییرات معنای اجتهاد در تاریخ

۵ تمهید ۵
صفحه ۶۰ - ۶۳ ۰۰:۴۲:۰۷

تمهید > معانی کلمه اجتهاد در طول تاریخ / تعریف حکم شرعی و خطاب شرعی

۶ ادله محرزه ۱
صفحه ۶۳ - ۷۰ ۰۰:۵۵:۵۷

تمهید > تعریف حکم شرعی و خطاب شرعی طبق نظر شهید صدر و مشهور و اشکالات بر آن / تقسیم بندی حکم شرعی / تعریف حکم تکلیفی و وضعی و اقسام آنها / اقسام حکم تکلیفی | مباحث علم اصول > ادله محرزه و اصول عملیه

۷ ادله محرزه ۲
صفحه ۶۹ - ۷۲ ۰۰:۵۹:۰۸

مباحث علم اصول > تقسیم بندی مباحث علم اصول / حجیت قطع و اهمیت آن

۸ ادله محرزه ۳
صفحه ۷۳ - ۷۷ ۰۰:۵۱:۳۰

مباحث علم اصول > ادله محرزه / تقسیم بندی ادله محرزه

۹ دلیل شرعی ۱
صفحه ۷۹ - ۸۶ ۰۱:۰۱:۵۲

مباحث علم اصول > ادله محرزه > دلیل شرعی > دلالت لفظیه > مسلک اول: مسلک سببیت ذاتی/ مسلک دوم: مسلک اعتبار / مسلک سوم: مسلک قرن اکید (ابتکار شهید صدر)

۱۰ دلیل شرعی ۲
صفحه ۸۳ - ۸۶ ۰۰:۵۷:۵۷

مباحث علم اصول > ادله محرزه > دلیل شرعی > دلالت لفظیه > مسلک سوم: مسلک قرن اکید (ابتکار شهید صدر)

۱۱ دلیل شرعی ۳
صفحه ۸۶ - ۸۸ ۰۰:۵۶:۵۱

مباحث علم اصول > ادله محرزه > دلیل شرعی > دلالت لفظیه > استعمال > استعمال لفظ در اکثر از یک معنا / حقیقت و مجاز

۱۲ دلیل شرعی ۴
صفحه ۸۸ - ۹۰ ۰۰:۴۷:۴۶

مباحث علم اصول > ادله محرزه > دلیل شرعی > دلالت لفظیه > گاهی مجاز تبدیل به حقیقت می شود / معنای اسمی و حرفی در اصول / اقسام معنای حرفی

۱۳ دلیل شرعی ۵
صفحه ۹۰ - ۹۴ ۰۰:۵۷:۰۹

مباحث علم اصول > ادله محرزه > دلیل شرعی > دلالت لفظیه > جمله و اقسام آن / اقسام دلالات لفظیه

۱۴ دلیل شرعی ۶
صفحه ۹۴ - ۹۶ ۰۰:۴۹:۴۴

مباحث علم اصول > ادله محرزه > دلیل شرعی > دلالت لفظیه > کیفیت دلالات و فرق بین آنها / جمله خبریه و جمله انشائیه و وحدت و کثرت نسبتها در آنها

۱۵ دلیل شرعی ۷
صفحه ۹۶ - ۹۹ ۰۰:۵۱:۱۷

مباحث علم اصول > ادله محرزه > دلیل شرعی > دلالت لفظیه > عناصر مشترک و مختص / اول از نمونه های ادوات مشترکه: صیغه امر

۱۶ دلیل شرعی ۸
صفحه ۱۰۰ - ۱۰۲ ۰۰:۵۶:۰۸

مباحث علم اصول > ادله محرزه > دلیل شرعی > دلالت لفظیه > عناصر مشترک و مختص / نمونه دوم از نمونه های ادوات مشترکه: صیغه نهی / نمونه سوم از نمونه های ادوات مشترکه: اطلاق / نمونه چهارم از نمونه های ادوات مشترکه: صیغه ادوات العموم

۱۷ دلیل شرعی ۹
صفحه ۱۰۲ - ۱۰۵ ۰۰:۵۳:۱۴

مباحث علم اصول > ادله محرزه > دلیل شرعی > دلالت لفظیه > عناصر مشترک و مختص / نمونه چهارم از نمونه های ادوات مشترکه: صیغه ادوات العموم / آیا جمع محلی به الف ولام جزء ادات عموم هست یا نه؟ / نمونه پنجم از نمونه های ادوات مشترکه: ادات الشرط / مفهوم شرط / مفهوم غایت / مفهوم وصف

۱۸ دلیل شرعی ۱۰
صفحه ۱۰۶ - ۱۰۹ ۰۱:۰۷:۱۳

مباحث علم اصول > ادله محرزه > دلیل شرعی > دلالت لفظیه > اصالة الظهور / از اصالة الظهور در چه جاهایی می شود استفاده کرد؟

۱۹ دلیل شرعی ۱۱
صفحه ۱۰۹ - ۱۱۴ ۰۱:۰۰:۲۵

مباحث علم اصول > ادله محرزه > دلیل شرعی > دلالت لفظیه > اصالة الظهور > قرینه و اقسام آن / اثبات ظهور

۲۰ دلیل شرعی ۱۲
صفحه ۱۱۳ - ۱۱۶ ۰۱:۰۲:۰۳

مباحث علم اصول > ادله محرزه > دلیل شرعی > دلالت غیر لفظی > فعل معصوم / تقریر معصوم / سیره عقلاء / سیره متشرعه / فرق بین سیره عقلاء و سیره متشرعه بر اساس مبانی شهید صدر