درس چهاردهم
شيعه به پيروی از معصومين علیهم‌السلام عقيده دارد که با وجود مشيت الهی، انسان در کارها و افعالش دارای اختيار است قبلا اشاره کرديم که گروهی از اهل تسنن به خاطر انگيزه های سياسی و غيره معتقد به جبر شدند اينها با اين اعتقاد بر سر دو راهی قرار گرفتند زيرا طبق آيات صريح قرآن و ضرورت دين اسلام خداوند نيکوکاران را به بهشت و کفار و بدکاران را به دوزخ می برد.
اينجا در برابر اين سوال قرار گرفتند که اگر انسان در کارهای خود مجبور است ثواب و عقاب (بهشت و دوزخ) در برابر اعمال غير اختياری چه معنايی دارد و چگونه با عدالت خداوند سازگار است؟
لذا معتقدين به جبر ناچار شدند که يا جبر را بپذيرند و عدالت را انکار کنند و يا عدل را پذيرا شده و جبر را رد کنند و همانگونه که در بحثهای قبل گفتيم اينها عدالت را رها کردند و معتقد به جبر شدند. وجود اختيار و قدرت انتخاب و تصميم گيری، يک امر بديهی و غير قابل انکار است در عين حال گروهی با فطرت و وجدان خويش هم مخالفت کرده و نپذيرفتند و گروه ديگری در مقابل تفويضی شدند در نتيجه در اين بحث سه نظريه وجود دارد:
١ ـ جبر و بی ارادگی: پيروان اين نظريه می گويند انسانها در اعمال و
