بنابراين (توفّى) گرفتن کامل است اين تعبير به وضوح می فهماند که مرگ به معنای فنا و نابودی نيست بلکه نوع کاملی از قبض و دريافت است (توفّى = دريافت کامل).

وَيَسأَلونَكَ عَنِ الرّوحِ قُلِ الرّوحُ مِن أَمرِ رَبّي وَما أوتيتُم مِنَ العِلمِ إِلّا قَليلًا (ای پيغمبر از تو از روح می پرسند بگو روح از امر پروردگار من است و به شما داده نشده از علم مگر اندکی). (١)

انسان حالت خواب و مرگ را می بيند و متوجه می شود بدون اينکه جسم تغييری پيدا کند دگرگونی عجيبی در هنگام خواب يا مرگ در وجود انسان پيدا می شود و از همين جا ظاهر می شود که گوهر ديگری غير از جسم در اختيار انسان است.

هيچ کس منکر وجود روح نشده و حتی ماديها وجود روح را پذيرفته اند و بر همين اساس روانشناسی و روانکاوی از علومی هستند که در دانشگاههای بزرگ دنيا مورد تحقيق و بررسی هستند، تنها بحثی که بين الهيون (خدا پرستان) و ماديها هست استقلال و عدم استقلال روح است که دانشمندان اسلامی با الهام از فرهنگ غنی اسلام روح را باقی و مستقل می دانند.

دلائل فراوانی برای استقلال روح هست که ابتدا دلائل عقلی و سپس دلائل نقلی آنرا بيان می کنيم گرچه معتقدين به قرآن بهترين دليل را کلام خداوند می دانند و اين اصل مسلم را پذيرفته اند.

دلائل عقلی استقلال روح

١ ـ ما بالوجدان احساس می کنيم که (من) متفکر و مريد و مدرک غير از

__________________

(١) سوره اسراء، آيه ٨٨.