مقدمه: شک، ۴۸ صورت دارد.
توضیح: شک، دو صورت دارد:
صورت اول: گاهی برای شک، حالت سابقه ملحوظه نیست، این صورت دو حالت دارد:
حالت اول: گاهی شک، شک در تکلیف است، این حالت، بر سه قسم است:
قسم اول: گاهی شک در تکلیف، شبهه تحریمیه است. این چهار صورت دارد:
اول: شبهه حکمیه فقدان نص
دوم: شبهه حکمیه اجمال نص
سوم: شبهه حکمیه تعارض نصین.
چهارم: شبهه موضوعیه
قسم دوم: گاهی شک در تکلیف، شهبه وجوبیه است. این چهار صورت دارد:
اول: شبهه حکمیه فقدان نص
دوم: شبهه حکمیه اجمال نص
سوم: شبهه حکمیه تعارض نصین.
چهارم: شبهه موضوعیه
قسم سوم: گاهی شک در تکلیف، دوران امر بین المحذورین است. این چهار صورت دارد:
اول: شبهه حکمیه فقدان نص
دوم: شبهه حکمیه اجمال نص
سوم: شبهه حکمیه تعارض نصین.
چهارم: شبهه موضوعیه
حالت دوم: گاهی شک، شک در مکلف به است. این حالت، بر سه قسم است:
قسم اول: گاهی شک در مکلف به، شبهه تحریمیه است. این چهار صورت دارد:
اول: شبهه حکمیه فقدان نص
دوم: شبهه حکمیه اجمال نص
سوم: شبهه حکمیه تعارض نصین.
چهارم: شبهه موضوعیه
قسم دوم: گاهی شک در مکلف به، شهبه وجوبیه است. این چهار صورت دارد:
اول: شبهه حکمیه فقدان نص
دوم: شبهه حکمیه اجمال نص
سوم: شبهه حکمیه تعارض نصین.
چهارم: شبهه موضوعیه
قسم سوم: گاهی شک در مکلف به، دوران امر بین المحذورین است. این چهار صورت دارد:
اول: شبهه حکمیه فقدان نص
دوم: شبهه حکمیه اجمال نص
سوم: شبهه حکمیه تعارض نصین.
چهارم: شبهه موضوعیه
صورت دوم: گاهی برای شک، حالت سابقه ملحوظه است. این صورت دو حالت دارد:
حالت اول: گاهی شک، شک در تکلیف است، این حالت، بر سه قسم است:
قسم اول: گاهی شک در تکلیف، شبهه تحریمیه است. این چهار صورت دارد:
اول: شبهه حکمیه فقدان نص
دوم: شبهه حکمیه اجمال نص
سوم: شبهه حکمیه تعارض نصین.
چهارم: شبهه موضوعیه
قسم دوم: گاهی شک در تکلیف، شهبه وجوبیه است. این چهار صورت دارد:
اول: شبهه حکمیه فقدان نص
دوم: شبهه حکمیه اجمال نص
سوم: شبهه حکمیه تعارض نصین.
چهارم: شبهه موضوعیه
قسم سوم: گاهی شک در تکلیف، دوران امر بین المحذورین است. این چهار صورت دارد:
اول: شبهه حکمیه فقدان نص
دوم: شبهه حکمیه اجمال نص
سوم: شبهه حکمیه تعارض نصین.
چهارم: شبهه موضوعیه
حالت دوم: گاهی شک، شک در مکلف به است. این حالت، بر سه قسم است:
قسم اول: گاهی شک در مکلف به، شبهه تحریمیه است. این چهار صورت دارد:
اول: شبهه حکمیه فقدان نص
دوم: شبهه حکمیه اجمال نص
سوم: شبهه حکمیه تعارض نصین.
چهارم: شبهه موضوعیه
قسم دوم: گاهی شک در مکلف به، شهبه وجوبیه است. این چهار صورت دارد:
اول: شبهه حکمیه فقدان نص
دوم: شبهه حکمیه اجمال نص
سوم: شبهه حکمیه تعارض نصین.
چهارم: شبهه موضوعیه
قسم سوم: گاهی شک در مکلف به، دوران امر بین المحذورین است. این چهار صورت دارد:
اول: شبهه حکمیه فقدان نص
دوم: شبهه حکمیه اجمال نص
سوم: شبهه حکمیه تعارض نصین.
چهارم: شبهه موضوعیه
حال بعد از مقدمه باید گفت: شک در یک تقسیم، بر دو نوع است:
نوع اول: شک در تکلیف: انسان در وجوب و حرمت، شک کند، اعم از اینکه علم به جنس داشته باشد، مثل دوران امر بین محذورین، یا عمل به جنس نداشته باشد، مثل شبهه تحریمیه یا وجوبیه.
نوع دوم: شک در مکلف به: انسان علم به تکلیف دارد و در متعلق تکلیف، شک دارد، اعم از اینکه شبهه حکمیه باشد یا موضوعیه. مثلا روز جمعه علم به وجوب دارد اما نمیداند روی نماز ظهر رفته یا نماز جمعه. یا یقین دارد که قضاء نماز واجب است اما نمیداند وجوب قضاء روی ظهر رفته یا عصر.