اشکال: اگر موضوع علم اصول، ادله اربعه باشد، مسئله حجیت خبر واحد، از مسائل علم اصول نیست.

برخی از علماء می‌گویند موضوع علم اصول، اجماع، عقل، کتاب و سنت است، حال با توجه به این، مسئله اصولی، مسئله‌ای اصولی است که از عوارض این چهار چیز باشد، مثلا بحث شود که آیا کتاب بر خبر واحد مقدم می‌شود یا خیر که از عوارض کتاب است یا مثلا آیا سنت بر قرآن مقدم می‌شود یا خیر که از عوارض سنت است.

حال در بحث حجیت خبر واحد، از عوارض هیچ کدام از چهار چیز نیست، چون سنت به نفس فعل، نفس قول و نفس تقریر معصوم گفته می‌شود و خبر واحد، حاکی از سنت است نه خود سنت.

جواب صاحب فصول به اشکال: (نکته: میرزای قمی می‌گوید موضوع علم اصول، ادله چهارگانه با وصف حجیت است، یعنی بر ثابت شدن حجیت برای ادله، بعد موضوع قرار می‌گیرد، اما صاحب فصول می‌گوید موضوع اصول، نفس ادله چهار گانه است. ثمره مثلا در حجیت کتاب مشخص می‌شود که این طبق قول صاحب فصول، جزء مسائل علم اصول است و طبق نظریه میرزای قمی، از مبادی اصول است) ما موضوع علم اصول را ذات ادله می‌گیریم، در این صورت بحث از حجیت ادله، بحث از عوارض می‌شود و مسئله اصولی می‌شود.

اشکال به جواب: در این صورت هم خبر واحد، از عوارض ادله چهارگانه نیست.

وعليه (موضوع بودن ادله اربعه برای علم اصول) لا يكاد يفيد في ذلك ـ أي كون هذه المسألة اصوليّة ـ (فاعل لای فید:) تجشّم (زحمت) دعوى (ادعای صاحب فصول) «أنّ البحث عن دليليّة (حجیت) الدليل (کتاب، سنت، اجماع، عقل) بحث عن أحوال (عوارض) الدليل»، (علت لا یکاد یفید:) ضرورة أنّ البحث في المسألة (مسئله حجیت خبر واحد) ليس عن دليليّة الأدلّة، بل عن حجّيّة الخبر الحاكي عنها (ادله که یکی از آنها سنت است).

شیخ انصاری می‌خواهد کاری کند که مسئله خبر واحد، مسئله اصولی شود، به این بیان که مسئله اینکه خبر واحد حجت است یا خیر، به این بر می‌گردد که آیا سنت (قول، فعل و تقریر) با خبر واحد ثابت می‌شود یا خیر. پس موضوع سنت است که از ادله اربعه می‌شود و بحث ما از عوارض ادله اربعه است و مسئله اصولی می‌شود.

كما لا يكاد يفيد عليه (موضوع بودن ادله اربعه برای علم اصول) تجشّم دعوى (دعوای شیخ انصاری) «أنّ مرجع هذه المسألة (مسئله حجیت خبر واحد) إلى أنّ السنّة ـ وهي (سنت) قول الحجّة (معصوم) أو فعله أو تقريره ـ هل تثبت (سنت) بخبر الواحد أو لا تثبت إلّا بما يفيد القطع من التواتر أو القرينة (قرینه قطعیه)؟»،

اشکال اول: صاحب کفایه می‌فرماید: این که آیا سنت به خبر واحد حجت می‌شود یا خیر، بر می‌گردد که آیا خبر واحد واجب العمل است یا خیر که موضوع می‌شود خبر واحد و این از عوارض ادله چهار گانه نمی‌باشد.

(علت لا تکاد تفید:) فإنّ التعبّد بثبوتها مع الشكّ فيها (سنت) لدى الإخبار بها (سنت) ليس من عوارضها (سنت)، بل من عوارض مشكوكها (سنت) (خبر)، كما لا يخفى. مع أنّه لازم لما يبحث عنه في المسألة من حجّيّة الخبر، والمبحوث عنه في المسائل إنّما هو الملاك في أنّها من المباحث أو من غيره، لا ما هو لازمه، كما هو واضح.