النوع الرابع
ما يَحرم الاكتساب به
لكونه عملاً محرَّماً في نفسه
در اول مکاسب محرمه گفته شد که کسب (کسب در آمد) حرام بر پنج نوع است.
نوع چهارم از کسب حرام، کسب به واسطه اعمالی است که این اعمال، فی نفسه حرام میباشند. مثل تدلیس ماشطه، زنی که میخواهد ازدواج کند و صورتش زشت است، آرایشگر به گونهای صورت او را درست میکند که خواستگار گول بخورد، به این کار زن میگویند تدلیس ماشطه و حرام است.
افراد این نوع چهارم اگرچه کلیه اعمالی است که قابلیت دارند (عرفا) که مال در قبال آنها قرار بگیرد، ولی عادت فقها در این نوع چهارم دو چیز است، یعنی فقها همه این کارها را ذکر نکردهاند:
الف: ذکر کثیری از اعمال محرمهای که قابلیت دارند که مال در قبال آنها قرار بگیرد، نه ذکر همه.
ب: ذکر اعمال محرمهای که کسب درآمد با آنها متعارف نیست. مثل ذکر غیبت و کذب و تهمت و...
النوع الرابع (از کسب حرام) ما (خبر النوع است - اعمالی) يَحرم الاكتساب به (اعمال) لكونه (اعمال) عملاً محرَّماً في نفسه (خود اعمال)
وهذا النوع (نوع چهارم) وإن كان أفراده (نوع چهارم) هي (افراد) جميعَ الأعمال المحرَّمة القابلة (عرفا) لمقابلة المال بها (اعمال محرمه) في (متعلق به مقابله است) الإجارة (آرایشگری برای تدلیس اجاره میکند) والجُعالة (جعاله برای تدلیس قرار میدهد) وغيرهما (اجاره و جعاله- صلح با مدلِّس میکند)، إلاّ أنّه جرت عادة الأصحاب (در نوع چهارم) بذكر كثيرٍ ممّا (محرمات) من شأنه (محرمات) (قابلیت دارند) الاكتساب (کسب درآمد) به (محرمات) من (بیان مما... است) المحرّمات، بل و (عطف بر بذکر است) لغير ذلك (ما من شانه الاکتساب به) مما (محرماتی) لم يتعارف الاكتساب به (محرمات)، كالغيبة والكذب ونحوهما.
وكيف (صحیح باشد یا نباشد) كان (ذکر ما لم یتعارف الاکتساب به)، فنقتفي (تبعیت میکنیم) آثارهم (اصحاب) بذكر أكثرها (محرمات) في مسائل مرتبة بترتيب حروف أوائل عنواناتها (محرمات)، إن شاء الله تعالى، فنقول:
النوع الرابع
ما يَحرم الاكتساب به
لكونه عملاً محرَّماً في نفسه
وهذا النوع وإن كان أفراده هي جميع الأعمال المحرَّمة القابلة لمقابلة المال بها في الإجارة والجُعالة وغيرهما ، إلاّ أنّه جرت عادة الأصحاب بذكر كثيرٍ ممّا من شأنه الاكتساب به من المحرّمات ، بل ولغير (١) ذلك مما لم يتعارف الاكتساب به ، كالغيبة والكذب ونحوهما.
وكيف كان ، فنقتفي آثارهم بذكر أكثرها في مسائل مرتبة بترتيب حروف أوائل عنواناتها ، إن شاء الله تعالى ، فنقول :
__________________
(١) في «ش» : وغير ذلك.