مثال برای درازی قید :

ما دست وپای برای یغما جمع کنان ، دست وپای اسیران را بستیم. (١)

صحیح :

ما دست وپای خود را برای یغما جمع کردیم ودست وپای اسیران را بستیم.

١٥ ـ نهاد را تجزیه نکنیم

بسیاری از نویسندگان ، به تقلید از شیوه گویش ، نهاد را تجزیه می کنند وبخشی از آن را در گزاره می آورند. این کاستی بلاغی ، موجب «ضعف تألیف» می گردد وجمله را سست می کند. در مثال زیر ، نهاد (: احکامِ موضوعاتِ یاد نشده در قرآن) تجزیه گشته است :

موضوعاتی که در قرآن یاد نشده اند ، احکام آنها از احادیث استخراج واستنباط می شود.

صحیح :

احکام موضوعات یاد نشده در قرآن ، از احادیث استخراج واستنباط می شود.

در جمله زیر نیز نهاد تجزیه شده است :

جمع اندکی از نیروهای انقلابی خواهان حکومت غیر اسلامی ، تعدادی از آنها نیز خواهان نقش جزئی اسلام در حکومت بودند.

صحیح :

از نیروهای انقلابی ، جمعی اندک خواهان حکومت غیر اسلامی وگروهی نیز طرفدار نقش جزئی اسلام در حکومت بودند.

١٦ ـ از «نهاد مُؤَوَّل» در صورت لزوم استفاده کنیم

هرگاه نهاد طولانی گردد یا بد نما شود ، باید آن را به شکل «نهاد مُؤَوَّل» درآورد. در این حال ، نهاد بعد از گزاره می آید وشکل جمله ای را می یابد که پس از جمله کوتاهِ گزاره آمده است. مثال :

نهاد صریح :

زیر سؤال بردن دو مؤمنْ ایمان یکدیگر را برای دنیا ، مصلحت نیست.

نهاد مُؤَوّل :

مصلحت نیست که دو مؤمن برای دنیا ایمان یکدیگر را زیر سؤال ببرند.

__________________

١ ـ حاجی بابا / ٩٧.