سه. نقلی (ماضی مطلق + ه + فعل معین همان صیغه از مصدرِ اَستن) :

نیمروزی را تو در سپیده دمِ ما گذرانده ای (١)

چهار. نقلی مستمر (می + ماضی نقلی) :

علی (علیه السلام) هر شب با چاه راز می گفته است.

پنج. بعید (ماضی مطلق + ه + فعل معین همان صیغه از مصدرِ بودن) :

پیامبر اینک در قبله گاه خویش نشسته بود (٢)

شش. اَبعَد (ماضی بعید + ه + فعل معین همان صیغه از مصدرِ اَستن) :

مرحوم کاشانی مشعل مبارزه شیعی را پیش تر روشن کرده بود. پیش از او هم آیت اللّه مدرّس این مشعل را روشن کرده بوده است.

هفت. التزامی (ماضی مطلق + ه + فعل معین همان صیغه از مصدرِ باشیدن) :

(حافظ)

هشت. ملموس (فعل معین ماضی همان صیغه از مصدرِ داشتن + ماضی استمراری) :

داشتم می دویدم که خمپاره ای پیش پایم بر زمین خورد.

فعل مضارع نشان می دهد که آغاز تحقّق معنای فعل ، در زمان حال یا آینده است.

انواع فعل مضارع

یک. اِخباری (می + بُن وشناسه مضارع) :

یاد حسین می افتد واحساس می کند سقف حسینیه بر سرش هَوار می شود (٣)

دو. التزامی (ب + بن وشناسه مضارع) :

اکنون ، من این همه تنهایی را به کجا ببرم (٤)

سه. ملموس (فعل معین مضارع همان صیغه از مصدرِ داشتن + مضارع اِخباری) :

ساعت ها است که دارم انتظار می کشم.

__________________

١ ـ پیامبر / ١٩.

٢ ـ بهشت ارغوان / ١٣٠.

٣ ـ نخل های بی سر / ١٠٦.

٤ ـ کشتی پهلو گرفته / ٤٧.