همزه پیش از مصوّت بلند «ای» به صورت «ئ» نوشته می شود : مرئی لئیم جبرئیل میکائیل عزرائیل رئیس زئیر بمبئی.

اکثر کلمات خارجی را همان گونه که تلفّظ می کنیم ، می نویسیم : بوئنوس آیرس سوئد سوئز رافائل بوسوئه نوئل زئوس کاکائو شائول تئاتر رئالیست اورلئان لائوس.

همزه در کلمه «ابن» چنانچه بین دو اسم خاص قرار گیرد ، حذف می شود : علی بن ابی طالب محمّد بن عبداللّه (صلی الله علیه وآله).

در مواردی که کلمه «ابن» در اول سخن قرار گیرد یا بین دو اسم فاصله بیفتد ، همزه آن حذف نمی شود :

علی [بخش ١] ابن ابی طالب (علیه السلام).

ابن سینا از حکمای بزرگ اسلام است.

٩١. همزه در پایان کلمه فقط در کلمات عربی به کار می رود وباید از کاربرد آن در کلمات فارسی پرهیز کرد. شیوه نگارش همزه پایانی به شرح زیراست :

پس از مصوّت کوتاه «» به صورت «أ» نوشته می شود : مبدأ ـ منشأ ـ ملجأ.

همزه این گونه کلمات هنگام چسبیدن به «ی» به صورت زیر نوشته می شود : مبدئی ـ منشئی ـ ملجئی.

پس از مصوّت کوتاه «و» به «ؤ» تبدیل می شود : لؤلؤ ـ تلألؤ.

هنگامی که به این گونه کلمات «ی» بپیوندد ، به شکل زیر نوشته می شود : لؤلؤی ـ تلألؤی.

غیر از موارد یاد شده ، همزه در آخر کلمه به شکل «ء» نوشته می شود : جزء ـ سوء ـ شیء.

هنگامی که به این گونه کلمات «ی» بپیوندد ، به صورت زیر نوشته می شود : جزئی ـ سوئی ـ شیئی.

٩٢. همان گونه که گفته شد ، همزه پایانی فقط در کلمات عربی به کار می رود.

از این رو ، در پایان کلمات فارسی ، نباید همزه به کار برد. مثلا «بها» (= ارزش) کلمه فارسی است وبدون همزه نوشته می شود ودر حالت اضافه «ی» می گیرد : بهای کتاب.

٩٣. از آوردن همزه پس از الف در پایان کلمات عربی ، معمولاً پرهیز می شود :

بنویسیم

ننویسیم

شهدا

شهداء

انبیا

انبیاء

ابتدا

ابتداء

رجا

رجاء

این گونه کلمات در حالت پیوند ، «ی» می گیرند :

شهدای انقلاب ـ انبیای الهی ـ ابتدای کار ـ رجای واثق.

۳۹۱۱