جایگزین آن شود ، جمله آسیب می بیند. در مثال زیر ، اگر به جای «بنا» ی دوم ، ضمیر اشاره «آن» بیاید ، مناسب تر است :

در این بنا ، کتیبه ای وجود ندارد که بتواند تاریخ ساخت بنا را مشخّص سازد.

در دو مثال زیر ، می بینید که ضمیر نامناسب چگونه به جمله لطمه زده است :

* از تو می خواهیم که ما را در دولت مَهدی ، در زمره خوانندگان به سوی اطاعت تو قرار دهی!

صحیح :

از تو می خواهیم که ما را در دولت مهدی ، در زمره خوانندگان به سوی اطاعت خود قرار دهی!

* دشمنان انقلاب اسلامی در تبلیغ اسلامِ همسو با منافع آنان می کوشند.

صحیح :

دشمنان انقلاب اسلامی در تبلیغ اسلامِ همسو با منافع خود می کوشند.

٣٧ ـ از تکرار ضمیر بپرهیزیم

استفاده از ضمیر باید دقیق صورت پذیرد ودر بهره گیری از آن نیز زیاده روی نشود. در موارد تکرار ضمیر ، به تنوّع باید روی آورد ، مثلاً از «او» یا «وی» و «ایشان» یا «آنان» یا «آن ها» به تناوب استفاده کرد. همچنین گاه به جای ضمیر منفصل از ضمیر متّصل می توان بهره گرفت ، وبه عکس. در این مثال ، اگر از ضمیر «شان» به جای «آن ها» ی دوم استفاده کنیم ، هم تکرار پیش نمی آید وهم جمله زیباتر می شود :

سپس استثنا می کند از آنها زینت های ظاهری را که اظهار کردنِ آنها مانعی ندارد.

در مثال زیر نیز ضمیر «شما» تکرار شده است. می توان به جای ضمیر دوم ، از ضمیر متّصلِ «تان» استفاده کرد :

به موازات بِهتر شدن ذوق وسلیقه شما در برگزیدن کتاب ها ، عقاید شما نیز تکامل پیدا می کند. (١)

__________________

١ ـ شیوه های داستان نویسی / ٨.

۳۹۱۱