حكمت دريغ نورزيدند ، واز راه عقل ومنطق بسيارى از افرادى را كه از طريق صواب منحرف شده بودند به درك حقايق دينى وحكمى نائل ساختند ، وتوانستند در عرض بيست وچند سال اخير ، اثر عميقى از خود نه تنها در طبقه روحانيت بلكه بين عده اى از طبقه متجدد وتحصيل كرده در غرب به جا گذارند. ساليان دراز هر پاييز بين ايشان واستاد هانرى كُربن مجالسى با حضور جمعى از فضلا ودانشمندان تشكيل شده است كه در آن مباحثى حياتى درباره دين وفلسفه ومسائلى كه جهان امروز در مقابل شخص معنوى وجوينده حقيقت قرار مى دهد ، مطرح مى شود واين جلسات نتايج بسيار مهمى به بار آورده است. بدون شك چنين جلساتى در سطحى آن چنان بالا وبا افقى آن چنان وسيع درجهان اسلامى امروز بى نظير بوده است وحتى مى توان گفت كه از دوره قرون وسطى كه تماس فكرى ومعنوى اصيل بين اسلام ومسيحيت قطع شده چنين تماسى بين شرق اسلامى وغرب حاصل نشده است.

در حوزه علميه قم ، خدمت بزرگ علامه طباطبائى ، احياى علوم عقلى ونيز تفسير قرآن كريم بوده است. به تدريج ايشان تدريس سطوح اساسى حكمت مانند كتاب « شفاء » و « اسفار » را متداول ساختند. شخصيت بارز ايشان وتخلق به صفات حميده وحسن سلوك در تماس با طلاب هر روز گروه بيشترى از افراد علاقه مند وبا استعداد را به سوى مجالس درس ايشان جلب كرد تا در ساليان اخير در درس حكمت صدها طلبه حضور داشتند ودر طى بيست وچند سال گذشته عده كثيرى دانشمند كه برخى اكنون خود استادان حكمت هستند ، موفق به نيل به مقام اجتهاد در اين علم نفيس تحت ارشاد علامه طباطبائى شدند.

شايد حتى مهم تر از خدمت ايشان به حكمت كه از طريق تربيت عده كثيرى از طلاب ونشر كتب انجام پذيرفته است ، توجه علامه طباطبائى به اهميت تربيت اخلاقى وتزكيه نفس بين شاگردان خود بوده است. ايشان در واقع به تنهايى مكتب

۲۱۲۱