را به امام گزارش کرد. امام در پاسخ نوشت :

«قبلاً دستور داده بودیم صد هزار دینار به وی بدهند ، سپس مجدداً بالغ بر همین مبلغ برای او حواله کردیم ولی او برای رعایت حال ما نپذیرفت».

بعد از این جریان «علی بن جعفر» به حضور امام شرفیاب شد ، به دستور حضرت سی هزار دینار به وی پرداخت گردید. (۱)

این روایت نشان می دهد که «علی بن جعفر» مبالغ درشتی در حجاز توزیع می کرده است ، واگر چه مورد مصرف آن ها در روایت معین نشده ، ولی حجم بزرگ پول ها نشان می دهد که این ، یک برنامه وسیع وطراحی شده بوده وطبعاً شیعیان نیازمند وشخصیت های بزرگ وبرجسته ومبارز شیعه از آن برخوردار می شده اند واین برنامه با آگاهی وهدایت وحمایت مالی امام اجرا می شده است.

البته پرداخت چنین مبلغ هایی با توجه به محدودیت امام ، نباید موجب تردید یا انکار گردد زیرا بررغم آن که فعالیت های اجتماعی وسیاسی امام به شدت تحت کنترل حکومت عباسی بود ، رقم های قابل توجهی از شیعیان مناطق مختلف ، توسط نمایندگان امام به آن حضرت می رسید. مثلاً تاریخ می گوید : شخصی از «جرجان» به محضر امام رسید واموالی را که شیعیان آن منطقه فرستاده بودند به پیشکار امام به نام «مبارک» تسلیم کرد (۲) ، یا شخصی که از منطقه جبل (قسمت های کوهستانی ایران تا قزوین وهمدان) با راهنمایی یک نفر علوی به

__________________

واز کارگزاران آن دو بزرگوار بوده است. او به جرم نمایندگی از طرف امام هادی ، توسط متوکل عباسیمدتی زندانی گردید وپس از آزادی ، به امر امام ، به مکه رفت ودر آن جا مقیم گردید. گویا او همچنان در مکه بوده که انفاق او را ابوطاهر دیده است. ر.ک : شیخ طوسی ، مأخذ گذشته ، ص ۲۱۲ مامقانی ، تنقیح المقال ، ج ۲ ، ص ۲۷۱ ۲۷۲ ؛ شیخ طوسی ، اختیار معرفه الرجال (معروف به رجال کشّی) ، ص ۵۲۳ و ۶۰۷.

۱ ـ طوسی ، الغیبه ، ص ۲۱۲. این روایت با مقداری تفاوت ، در کتاب «مناقب» ابن شهرآشوب نیز نقل شده است ، ولی به نظر نگارنده آن چه در کتاب «الغیبه» شیخ طوسی نقل شده ، به صحت نزدیک تر است.

۲ ـ علی بن عیسی الإربلی ، کشف الغمّه ، ج ۳ ، ص ۲۱۷.

۷۵۸۱