۳. احتمال اشتباه شدن حدیث با آیات قرآن. در لابلای سخنان خلیفه ، گاهی به تأکید او در مورد خالص نگه داشتن قرآن از حدیث بر می خوریم ، او گاهی می گفت : قرآن را جدا کنید واز رسول خدا کمتر روایت نقل کنید (۱) وگاهی می گفت : کتاب خدا را بنویسید ، کتاب خدا را خالص نگه دارید ، آیا غیر از کتاب خدا ، کتاب دیگری می خواهید داشته باشید؟ ، آن را خالص نگه دارید وبا چیزی آلوده نکنید. (۲)
برخی از دانشمندان معاصر ، این مطلب را به خلیفه اول نیز نسبت داده اند وادعا کرده اند که ابوبکر گفت : علت جلوگیری از نقل احادیث پیامبر این است که احادیث با آیات قرآن آمیخته نشود. (۳)
این عذر به قدری بی اساس است که احتیاج به پاسخ ندارد ، زیرا روزی که پیامبر اسلام بدرود حیات گفت ، تمام آیات وسوره های قرآن مضبوط ومعین شده بود ونویسندگان وحی وقاریان قرآن با حافظه های قویّ خود تمام آیات قرآن را حفظ کرده بودند وآیات وسوره های قرآن چنان معین ومشخص شده بود که امکان نداشت با هیچ سخن ونوشته ای آمیخته شود. به علاوه ، قرآن مجیداز نظر فصاحت ، بلاغت ، روانی وسلاست ، جذابیت ، وترکیب وجمله بندی طوری است که هیچ کلام ونوشته ای با آن مشتبه نمی شود وهیچ کلامی گرچه از نظر فصاحت به عالی ترین درجه برسد ، قابل اشتباه با قرآن نیست. گواه این معنا این است که چنان که خواهد آمد در زمان منصور عباسی که نقل وکتابت حدیث مجاز شد ورواج پیدا کرد ، هیچ نمونه ای از اشتباه یک حدیث با یک آیه قرآن ضبط نشده است. هم چنین در زمان ما سخنان علی عليه‌السلام در نهج البلاغه وخطبه های خود پیامبر ، از نظر فصاحت وسلاست وشیرینی در اوج فصاحت وبلاغت قرار دارد ، ولی هرگز قابل اشتباه با قرآن نیست وآیاتی که امیرمؤمنان عليه‌السلام
__________________
۱ ـ جَرّدوا القرآن وأقلّوا الروایه عن رسول الله (محمد بن سعد ، الطبقات الکبری ، ج ۶ ، ص ۷).
۲ ـ اکتبوا کتاب الله ، امحضو کتاب الله ، أکتابٌ غیر کتاب الله ، امحضوا أو خلّصوه (مسند احمد ، ج ۳ ، ص ۱۲).
۳ ـ ابوریه ، همان ، ص ۴۳.
