یک فرد عادی نبود. تنها چیزی که مورد توجه این گونه افراد بود وخیلی مواظب آن بودند ، این بود که مقرریشان قطع نشود. آنان از ترس قطع شدن مقرری ، دستور رؤسا ورهبران خود را بی کم وکاست اجرا می کردند واز بیم این موضوع ، با هرگونه صحنه ظلم وفساد که رو به رو می شدند ، لب به اعتراض وانتقاد نمی گشودند.

قیام امام حسین عليه‌السلام این وضع را دگرگون ساخت وسنت شهادت را در جامعه اسلامی زنده کرد. حسین عليه‌السلام با قیام خود ، پرده از روی زندگی آلوده وپست مسلمانان برداشت وراه نوینی پیش پای آنان گذاشت که در آن سختی هست ، حرمان هست ، اما ذلت نیست.

برای آن که میزان تأثیر قیام امام حسین عليه‌السلام در بیداری روح حماسه وشهادت در جامعه اسلامی آن روز روشن گردد ، باید توجه داشت که جامعه اسلامی پیش از حادثه عاشورا (با صرف نظر از اعتراض های موضعی ومقطعی چون حرکت حُجْر) بیست سال به سکوت وتسلیم گذرانده بود وبا آن که در این مدت نسبتاً طولانی موجبات قیام فراوان بود ، کوچک ترین قیام اجتماعی ای رخ نداده بود.

در جنبش مردم کوفه نیز ، که به آمدن مسلم انجامید ، دیدیم که یک تهدید دروغین آمدن لشکر شام چگونه انبوه مردم را از گرد نماینده شجاع سالار شهیدان عليه‌السلام پراکنده ساخت!

فاجعه کربلا وجدان دینی جامعه را بیدار کرد وتحول روحی ای به وجود آورد که شعاع تأثیر آن ، جامعه اسلامی را فرا گرفت ، وهمین کافی بود که مردم را به دفاع از حریم شخصیت وشرافت ودین خود وا دارد ، روح مبارزه را که در جامعه به خاموشی گراییده بود شعله ای تازه بخشد ، وبه دل های مرده وپیکرهای افسرده ، حیاتی تازه دمیده آن ها را به جنبش درآورد.

از نخستین جلوه های این تحول ، قیام ومخالفت «عبدالله بن عفیف اَزْدی» در کوفه بود. آن گاه که پسر زیاد نخستین سخنرانی پس از جنگ مبنی بر اعلام

۷۵۸۱