هم موافقند. برحسب ظاهر به ما اظهار اطاعت وعلاقه می کنند ، ولی عملاً با دشمنان ما همراهند. (۱)

پیشوای دوم که از سستی وعدم همکاری یاران خود به شدت ناراحت ومتأثّر بود ، روزی خطبه ای ایراد فرمود وطی آن چنین گفت :

درشگفتم از مردمی که نه دین دارند ونه شرم وحیا. وای بر شما! معاویه به هیچ یک از وعده هایی که در برابر کشتن من به شما داده ، وفا نخواهد کرد. اگر من با معاویه بیعت کنم ، وظایف شخصی خود را بهتر از امروز می توانم انجام بدهم ، ولی اگر کار به دست معاویه بیفتد ، نخواهد گذاشت آیین جدم پیامبر را در جامعه اجرا کنم.

به خدا سوگند (اگر به علت سستی وبیوفایی شما) ناگزیر شوم زمام داری مسلمانان را به معاویه واگذار کنم ، یقین بدانید زیر پرچم حکومت بنی امیه هرگز روی خوشی وشادمانی نخواهید دید وگرفتار انواع اذیت ها وآزارها خواهید شد.

هم اکنون گویی به چشم خود می بینم که فردا فرزندان شما بر در خانه فرزندان آن ها ایستاده ودرخواست آب ونان خواهند کرد ؛ آب ونانی که از آنِ فرزندان شما بوده وخداوند آن را برای آن ها قرار داده است ، ولی بنی امیه آن ها را از در خانه خود رانده واز حق خود محروم خواهند ساخت.

آن گاه امام افزود :

اگر یارانی داشتم که در جنگ با دشمنان خدا با من همکاری می کردند ، ۲ هرگز خلافت را به معاویه واگذار نمی کردم ، زیرا خلافت بر بنی امیه حرام است .... (۲)

امام مجتبی که ماهیت پلید حکومت معاویه را به خوبی می شناخت ، روزی در مجلسی که معاویه حاضر بود ، سخنانی ایراد کرد وضمن آن فرمود : «سوگند به

__________________

۱ ـ مجلسی ، بحار الأنوار ، ج ۴۴ ، ص ۱۴۷ طبرسی ، احتجاج ، ص ۱۵۷.

۲ ـ شُبَّر ، سید عبدالله ، جلاء العُیون ، ج ۱ ، ص ۳۴۵ ۳۴۶.