همچنين در روايات شريفه، شواهد فراوانى يافت مى‌شود بر اينکه اعمال اختيارى انسان، داراى صورتهاى ملکوتى گوناگونى است که در عالم برزخ و قيامت، ظاهر مى‌شود.
اينک نمونه‌اى از آياتى را که دلالت بر وجود رابطه حقيقى بين اعمال انسان و نتايج اخروى آنها دارد ملاحظه مى‌کنيم.
«وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْر تَجِدُوهُ عِنْدَ اللّهِ»(١).
هر خيرى که براى خودتان پيش فرستيد آن را نزد خداى متعال خواهيد يافت.
«يَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْس ما عَمِلَتْ مِنْ خَيْر مُحْضَراً وَ ما عَمِلَتْ مِنْ سُوء تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَيْنَها وَ بَيْنَهُ أَمَداً بَعِيداً»(٢).
روزى که هرکس عمل خيرى که انجام داده است را حاضر شده مى‌يابد و هر عمل بدى که انجام داده است (نيز). دوست دارد که ميان او و اعمال بدش فاصله دورى باشد.
«يَوْمَ يَنْظُرُ الْمَرْءُ ما قَدَّمَتْ يَداهُ»(٣).
روزى که شخص مى‌نگرد که دستانش چه چيزى را پيش فرستاده اند.
«فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّة خَيْراً يَرَهُ. وَ مَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّة شَرًّا يَرَهُ»(٤).
هرکس به اندازه ذرّه‌اى کار خوب کند آن را خواهد ديد و هر کس به اندازه ذرّه‌اى کار بدى انجام دهد آن را خواهد ديد.
«هَلْ تُجْزَوْنَ إِلاّ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ»(٥).
آيا جزائى که به شما داده مى‌شود جز همان اعمالى است که (در دنيا) انجام مى‌داديد؟
«إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوالَ الْيَتامى ظُلْماً إِنَّما يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ ناراً»(٦).
همانا کسى که اموال يتيمان را به ستم مى‌خورند جز اين نيست که آتشى را در شکمهايشان وارد مى‌کنند.
بديهى است صرف اينکه انسان در روز قيامت ببيند که چه کارهايى در دنيا انجام داده است
__________________
١. بقره / ١١٠، و نيز رجوع کنيد به مزمل / ٢٠.
٢. آل عمران / ٣٠.
٣. نبأ / ٤٠.
٤. نمل / ٩٠، و نيز رجوع کنيد به قصص / ٨٤.
٥. زلزال / ٧-٨.
٦. نساء / ١٠.
