و در بعضى از آيات، اضافه مى‌کندکه اگر برگردانده مى‌شدند به همان شيوه گذشته، ادامه مى‌دادند(١). و نيز در روز قيامت هم چنين آرزوها و درخواست هايى خواهند داشت که به طريق اولى، جواب منفى خواهند شنيد:
«حَتّى إِذا جاءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ رَبِّ ارْجِعُونِ. لَعَلِّي أَعْمَلُ صالِحاً فِيما تَرَكْتُ كَلاّ إِنَّها كَلِمَةٌ هُوَ قائِلُها وَ...»(٢).
تا آنگاه که مرگ يکى از ايشان فرا رسد گويد: پروردگارا، مرا برگردان شايد کار شايسته‌اى در موردى که ترک کرده‌ام انجام دهم. هرگز! اين سخنى است که او مى‌گويد (و آرزويى است که هرگز عملى نمى‌شود).
«أَوْ تَقُولَ حِينَ تَرَى الْعَذابَ لَوْ أَنَّ لِي كَرَّةً فَأَكُونَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ»(٣).
يا هنگامى که عذاب را مى‌بيند گويد:اى کاش بازگشتى مى‌داشتيم تا از نيکوکاران شوم.
«... إِذْ وُقِفُوا عَلَى النّارِ فَقالُوا يا لَيْتَنا نُرَدُّ وَ لا نُكَذِّبَ بِ آياتِ رَبِّنا وَ نَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ»(٤).
هنگامى که بر آتش دوزخ، عرضه مى‌شوند گويند:اى کاش بازگردانده مى‌شديم و (ديگر) آيات پروردگارمان را تکذيب نمى‌کرديم و از مؤمنان مى‌بوديم.
«... إِذِ الْمُجْرِمُونَ ناكِسُوا رُؤُسِهِمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ رَبَّنا أَبْصَرْنا وَ سَمِعْنا فَارْجِعْنا نَعْمَلْ صالِحاً إِنّا مُوقِنُونَ»(٥).
هنگامى که بزهکاران سرهاى خويش را نزد پروردگارشان فرو افکنده‌اند (و مى‌گويند:) پروردگارا (اکنون) ديديم و شنيديم، پس ما را برگردان تا کار شايسته‌اى انجام دهيم، اينک ما اهل يقين هستيم.
از اين آيات، به خوبى استفاده مى‌شود که عالم آخرت، جاى انتخاب راه و عمل به
__________________
١. سوره انعام، آيه ٢٧-٢٨.
٢. سوره مؤمنون، آيه ٩٩.
٣. سوره زمر، آيه ٥٨، و نيز رجوع کنيد به، سوره شعراء، آيه ١٠٢.
٤. سوره انعام، آيه ٢٧-٢٨، و نيز رجوع کنيد به سوره اعراف، آيه ٥٣.
٥. سوره سجده، آيه ١٢، و نيز رجوع کنيد به سوره فاطر، آيه ٣٧.
