ابيطالب(ع) مىباشد(١) و با توجه به ويژگى ياد شده «مِنْه» روشن مىشود که مصداق آن جز آن حضرت کسى نبوده است.
اهميت داشتن «علم الکتاب» هنگامى روشن شود که در داستان حضرت سليمان(ع) و احضار تخت بلقيس که در قرآن کريم آمده است دقت کنيم در آنجا که مىفرمايد: «قالَ الَّذِي عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الْكِتابِ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُكَ...»(٢) يعنى کسى که بهرهاى از علم الکتاب داشت گفت: من تخت بلقيس را حاضر مىکنم پيش از آنکه چشم به هم زنى...
از اين آيه، استفاده مىشود که آگاه بودن از برخى از علم الکتاب چنين اثر شگفت انگيزى داشته است، و از اينجا، مىتوان حدس زد که داشتن همه علم الکتاب چه آثار عظيم ترى را در بر خواهد داشت. و اين، نکتهاى است که امام صادق(ع) در حديثى که «سدير» نقل کرده خاطر نشان ساخته اند:
سدير گويد: من و ابوبصير و يحياى بزّاز و داود بن کثير در مجلس (بيرونى) امام صادق(ع) بوديم که آن حضرت با حالت غضب، وارد شدند و پس از نشستن فرمودند: تعجب است از مردمى که گمان مىکنند ما علم غيب داريم! در صورتى که جز خداى متعال کسى علم غيب ندارد، و من خواستم کنيزم را تنبيه کنم، او فرار کرد. و ندانستم در کدام اطاق رفته است(٣).
سدير گويد: هنگامى که حضرت برخاستند که به منزلشان (اندرونى) بروند من و ابوبصير و ميسر، همراه آن حضرت رفتيم و عرض کرديم، فدايت شويم، ما سخنانى که درباره کنيز گفتيد شنيديم، و ما معتقديم که شما علوم فراوانى داريد ولى ادّعاى علم غيب درباره شما نمىکنيم.
حضرت فرمود:اى سدير، مگر قرآن نخوانده اى؟ عرض کردم چرا. فرمود: اين آيه را خوانده اى: «قالَ الَّذِي عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الْكِتابِ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُك» گفتم:
__________________
١. ر. ک: غاية المرام (ط قديم)، ص ٣٥٩-٣٦١.
٢. سوره نمل، آيه ٤٠.
٣. از دنباله حديث روشن مىشود که اين سخنان را بخاطر حضور نامحرمان، بيان کرده اند. و بايد دانست که منظور از علم غيبى که اختصاص به خداى متعال دارد علمى است که احتياج به تعليم نداشته باشد، چنانکه اميرمؤمنان(ع) در جواب کسى که سؤال کرد: آيا شما علم غيب داريد؟ فرمود: «انّما هو تعلّم من ذِي عِلْم» و گرنه همه انبياء و بسيارى از اولياء خدا از علوم غيبى که به ايشان وحى يا الهام مىشده مطلع بوده اند، و يکى از موارد تشکيک ناپذير آن، اين خبر غيبى است که به مادر حضرت موسى(ع) الهام شد: «إِنّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَ جاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِين» (سوره قصص، آيه ٧).