وَلا يُؤخَذُ مِنها عَدلٌ وَلا هُم يُنصَرونَ (از روزی بترسيد که کسی به جای ديگری مجازات نمی شود و شفاعتی پذيرفته نمی شود و غرامت و بدلی گرفته نمی شود و نه آنها ياری می شوند). (١)

جواب ـ آيه اول مربوط به آنهاست که نماز و اطعام را ترک کرده و قيامت را تکذيب می کردند، آيه می فرمايد برای آنها شفاعت سودی ندارد که به طور ضمنی شفاعت اثبات شده است يعنی می فهميم که در قيامت شفيع و شفاعت هست اما برای بعضی مجرمين نيست و آيه دوم به قرينه آيه سابقش مخصوص قوم يهود است که راه کفر و دشمنی با حق را پيش گرفته و حتی انبياء را به قتل رساندند پس هيچ شفاعتی برای آنها پذيرفته نمی شود بنابراين آيات فوق به طور کلی شفاعت را نفی نمی کند علاوه بر اينکه آيات قبل و روايات متواتره و اجماع امت شفاعت را اثبات می کند.

سوال ـ چرا در بعضی آيات شفاعت مخصوص خداوند شمرده شده است؟ مانند: ما لَكُم مِن دونِهِ مِن وَلِيٍّ وَلا شَفيعٍ (هيچ ولی و شفاعت کننده جز خداوند برای شما نيست) (٢)، قُل لِلَّـهِ الشَّفاعَةُ جَميعًا (بگو تمام شفاعت برای خداوند است) (٣).

جواب ـ بديهی است که ذاتا و استقلالا شفاعت منحصر به خداوند است و اين منافات با شفاعت ديگران به اذن خداوند ندارد به دليل آياتی که قبلا شفاعت را با اذن و رضايت خداوند بيان می کرد، در نتيجه قرآن شفاعت را با شرايطی برای گروهی اثبات می کند.

__________________

(١) سوره بقره، ايه ٤٨.

(٢) سوره سجده، آيه ٤.

(٣) سوره زمر، آيه ٤٤.

۲۳۷۱