و شناسايی خود را از بشر گرفت نياز به دين را هم در وجودشان قرار داد.(١)

عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى الرِّضَا صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ عليهم‌السلام فِي قَوْلِهِ: فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها قَالَ: هُوَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم عَلِيٌّ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عليه‌السلام إِلَى هَاهُنَا التَّوْحِيد.(٢) « امام رضا عليه‌السلام از پدرشان و ايشان از جدشان امام باقر عليه‌السلام نقل کرده که فرموده مقصود از (فِطْرَتَ اللَّهِ...) لا اله الا الله محمد رسول الله صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم علی امير المومنين عليه‌السلام است ». يعنی اعتقاد کامل به توحيد، باورمندی به پيامبر اکرم صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و امامت و ولايت علی عليه‌السلام را در بر دارد.

ابو بصير از امام باقر عليه‌السلام نقل کرده که فرمودند منظور از آيه فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا ولايت است. (٣)

در نتيجه می بينيم هر انسانی در وجود خود احساس نياز به آفريدگار می کند و اين حالتی است که خداوند در سرشت و فطرت انسانها قرار داده است اين مساله ای است که حتی دانشمندان غير مسلمان هم به آن اعتراف کرده اند که به نمونه هايی از آن اشاره می کنيم.

فطرت مذهبی در کلمات دانشمندان

يک عقيده و مذهب بدون استثنا در همه وجود دارد... من آنرا احساس مذهبی آفرينش نام می گذارم... در اين مذهب انسان کوچک بودن آرزوها و هدفهای بشری، عظمت و جلالی که در ماورای اين امور و

__________________

(١) همان منبع، صفحه ٢٧٨ ، حدیث ٧.

(٢) همان منبع، صفحه ٢٧٧.

(٣) همان منبع، صفحه ٢٧٧.

۲۳۷۱