اَصله : درخت

باب : خانه ، دکّان

تا : بسیاری از چیزها

تخته : قالی ، پتو

تن : انسان

توپ : پارچه

جلد : کتاب ، دفتر

جفت : کفش ، جوراب

حَلقه : چاه ، قنات ، فیلم ، نوار

دانه : غَلاّت ، میوه ، بسیاری از چیزها

دست : قاشق ، لباس ، ظرف ، بعضی بازی ها

دستگاه : خودرو ، بسیاری از ابزارهای صنعتی ووسایل خانه

دوجی (١) : بسته دوازده تایی از چیزی

دهنه : دکّان

رأس : گاو وگوسفند ومانند آن ها

رشته : گردن بند ، قنات ، چاه

زنجیر : فیل

سر : عائله ، گاو وگوسفند ومانند آن ها

سنگ : آبِ آبیاری وآسیا

شاخه : سیم ، لوسْتر ، نبات

طاقه : شال ، پتو ، پارچه

عَرّاده : توپِ جنگی

فَروَند : چَرخبال (= هلی کوپتر) ، هواپیما

قَبضه : سلاحِ سَبُک

قُرص : نان

قطعه : زمین ، فرش

قِلاده : سگ وشیر ومانند آن ها

قَواره : زمین ، پارچه

نُسخه : کتاب ، رساله

نَفَر : انسان ، شتر

سه. صفت اشاره

صفت اشاره صفتی است که به موصوفِ خود اشاره می کند : این ، آن ، همین ، همان ، چُنین ، چُنان ، این قدر ، این گونه. این کلمات اگر با موصوف همراه شوند ، صفت اشاره اند؛ امّا اگر بدون موصوف بیایند ، «ضمیر اشاره» اند.

مثال برای صفت اشاره :

این کتاب از آنِ او است.

مثال برای ضمیر اشاره :

این ، کتابِ او است.

صفت اشاره معمولا پیش از موصوف قرار می گیرد :

ناصر وهمسنگرانش حالا به این طرفِ شط آمده اند (٢)

چهار. صفت پرسشی

صفت پرسشی صفتی است که سؤالی را درباره موصوفِ خود مطرح می کند : چه ، چقدر ، کدام ،

__________________

١ ـ این واژه ساده است نه مرکّب؛ از این رو ، کلمه جین به معنای نصفِ دوجین نادرست است.

٢ ـ نخل های بی سر / ١٥١.

۳۹۱۱