روزنامه (جزء معنادار روز + جزء معنادار نامه) ؛

روزگار (جزء معنادار روز + جزء معناساز گار).

اکنون سیزده ساخت از ساخت های اسم مرکّب را معرّفی می کنیم :

اسم + اسم : کتابخانه.

اسم + میانوند + اسم : سراپا.

اسم + حرف اضافه + اسم : یخ در بهشت زبان در قفا.

اسم + پسوند : کتابچی.

پیشوند + اسم : همراه.

اسم + بُن فعل : کتاب فروش.

اسم + بُن فعل + اسم : رختشویخانه.

بن فعل + و+ بُن : گفت وگو.

بن فعل + میانوند + بُن فعل : کشاکش.

بُن فعل + پسوند : رفتار.

صفت + اسم : شش گوش سیاه بیشه.

عدد + پسوند : دهه.

اسم + صفت : بادام کوهی.

اسم نکره اسمی است که نزد مخاطب ، بر فردی نامعین از یک جنس دلالت کند :

تعداد زیادی از اسرا را در یک اتاق کوچک جا دادند (١)

اسم معرفه آن است که نزد مخاطب نشان دهنده فردی معین از یک جنس باشد :

مصطفی … سپیده دمِ روزگارانِ خود بود. (٢)

معمولا اسم نکره علامت ندارد وآن را از معنی باید شناخت. آن گاه که اسم نکره علامت دارد ، دارای یکی از این نشانه ها است :

یک در آغاز.

ی در پایان.

بجا است از دو نکته دستوری یاد شود :

نکته یکم : دو نشانه مزبور را نباید با هم به کار بُرد؛ همچون :

یک زمانی جوانان ما در جبهه حماسه می آفریدند.

__________________

١ ـ آزادگان بگویید / ١٤٧.

٢ ـ پیامبر / ١٥.