خوب نقد می کنند ، ولی خود سازنده آثار بصری نیستند. با این حال ، باید پذیرفت که نقد کننده آفریننده ، معمولاً صلاحیت بیش تری برای نقد دارد.

نقد کننده خوب ، هر قدر هم که به ارزشیابی وداوری خود اطمینان داشته باشد ، هرگز نباید فرد یا اثر نقد شده را به شیوه ای مستهجن ورکیک ودور از ادب نقد کند. می توان به صریح ترین وتندترین شیوه ممکن سخن گفت ، امّا هرگز هتّاکی نکرد. حتّی در انتقاد از شخصیت یا آثار دشمنان فکری واعتقادی نیز باید کاملا متین وباوقار قلم زد. لب گشودن به هتّاکی وبی حرمتی ، نخست خود صاحب سخن را خوار وبی مایه جلوه می دهد. در اندیشه «داغ کردنِ تنور» نباشید؛ به فرجام وتأثیر کلام خویش بیندیشید.

یکی از سزاوارترین نمونه های نقد عالمانه ومؤدّبانه را اکنون در عین عبارات دو استاد حکمت بنگرید که در بحث ولایت فقیه ، با همه تفاوت آرایی که دارند ، چگونه نقد بر دیدگاه های یکدیگر را آغاز می کنند : (١)

دوست محترم ، حضرت آقای آملی زید عمره وتوفیقه

این حواشی که نوشته شد ، یقیناً به نظر جناب عالی از مقبولیت ورضایت مطلق برخوردار نیست؛ امّا در عین حال ، بنده فقط به خاطر مراحم ومحبّت های بی دریغ شما ، اقدام به تذکّر این نکات کردم والاّ بنا ندارم به کسی جواب بگویم.

واللّه المؤید إلی الصّواب

مهدی حائری یزدی

حضور مبارک جناب آقای دکتر مهدی حائری یزدی دامت برکاته

با تحیت ودعا ، حواشی مرقوم زیارت شد. از عنایت شما متشکّرم. مطالب مختصری هم ارائه شد امید است بیت رفیع مؤسّس حوزه علمیه قم همچنان از هر گزندی مصون بماند.

علاقه مند شما

جوادی آملی

برای مطالعه نمونه ای موفّق وعالمانه از نقد معاصران ، بنگرید به کتاب بوسه بر خاک پی حیدر از استاد علی ابوالحسنی (منذر). در این کتاب ، آرای تنی چند از شاهنامه پژوهان معاصر ، نقد شده است.

پنجم. مقاله تبلیغاتی

هدف این نوع مقاله ، برانگیختن اندیشه واحساس جامعه درباره یک پدیده سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی ، و… است. چنین مقاله ای باید حتماً از واژه ها وتعبیرهای نخ نما وکلیشه ای دور باشد وبکوشد

__________________

١ ـ مجلّه حکومت اسلامی ، سال اوّل ، شماره دوم ، زمستان ١٣٧٥.

۳۹۱۱