ترکی :

وقتی رشوه از در وارد شد ، عدالت از پنجره فرار می کند.

مرد باهمّتش ومرغ با بالش اوج می گیرد.

چینی :

عمارت های بزرگ را از سایه شان ومردان بزرگ را از تعداد دشمنانشان می توان شناخت.

اکنون ، نمونه ای از متن آمیخته به مَثَل را از نظر می گذرانیم. همان گونه که می بینید ، به کار گرفتن مَثَل سبب شده است که خواننده با این متن احساس نزدیکی واُنس کند :

روشنفکر امروز درباره مسائل اساسی هیچ وقت اظهار عقیده نمی کند. هر وقت که هوا پس است ، شانه اش را بالا می اندازد ومی گوید : لابد مصلحت در این است. با این حال ، روشنفکر امروز عقیده دارد که رجال استخواندار را باید قدر دانست … زیرا رجال هزار فامیل رگ وریشه دارند ، وبا آل علی هر که در افتاد ور افتاد … به ظاهر رَجَز می خواند که سنگ را بسته وسگ را گشاده اند ، امّا شگفتا که خود او نیز پیرو مکتب بت تراش است. (١)

حال به نمونه هایی از مَثَل های زیبا واثرگذار فارسی بنگرید. با دقّت در هر مثل ، آشکار می شود که به راستی ، گاه تأثیر یک مَثَل بیش از چندین جمله است. خوب است نویسنده جوان برای تمرین ، این مَثَل ها را ، یکان یکان یا چندی با هم ، در متنی به کار بَرَد :

آب از سرچشمه گِله!

آبکش رو نگاه کن که به کفگیر می گه تو سه تا سوراخ داری!

از بی کفنی زنده ایم!

از یک گل بهار نمی شه!

اسب را گم کرده ، پی نعلش می گرده!

استخری که آب نداره ، این همه قورباغه چه کار!

اگر بیل زنی ، باغچه خودت را بیل بزن!

اولاد بادام است؛ اولادِ اولاد مغز بادام!

با کدخدا بساز ، ده را بچاپ!

با گرگ دنبه می خوره ، با چوپان گریه می کنه!

چاقو دسته خودشو نمی بُره!

حرمت امامزاده با متولّیه!

__________________

١ ـ راپرت ها / ٤٤.

۳۹۱۱