پس این جمله نادرست است :

پیامبرانی را که خدا فرستاد ، هادیان بشر بودند.

این اشتباه از این جا ناشی شده که اصل جمله مزبور چنین بوده است :

پیامبرانی که خدا آن ها را فرستاد ، هادیان بشر بودند.

سپس مفعول جمله حذف شده ، ولی حرف نشانه باقی مانده است. امّا باید دقّت داشت که وقتی «آن ها» (مفعولِ «فرستاد») حذف می گردد ، قاعدتاً حرف نشانه آن نیز حذف می شود ، نه آن که جابه جا شود وپس از «پیامبرانی» بیاید.

می توان گفت که هرگاه کلمه ای برای جمله پایه ، نهاد باشد ، «را» نمی پذیرد ، هر چند مفهوماً برای جمله پیرو ، مفعول باشد؛ امّا اگر برای جمله پایه ، مفعول باشد ، «را» می پذیرد ، اگر چه ظاهراً به جای نهاد نشسته باشد. در جمله زیر ، «پیامبرانی» با این که در آغاز آمده ، مفعول جمله پایه است؛ از این رو «را» می پذیرد :

پیامبرانی را می شناسیم که بر قوم خود نفرین کردند.

به این ترتیب ، جمله زیر نادرست است ، زیرا «اخباری» نهاد جمله پایه است :

اخباری را که شیخ صدوق آورده است ، گاه مرسل هستند.

واین جمله درست است ، زیرا «اخباری» مفعولِ جمله پایه است :

اخباری را که شیخ صدوق آورده است ، می توان به چند دسته تقسیم کرد.

بر پایه آنچه گفته شد ، می توانید دریابید وجودِ «را» در سه جمله زیر لازم است یا خیر. البتّه زیر هر جمله ، پاسخ را نوشته ایم :

١. ولایتی را که رسول اکرم وامامان داشتند ، بعد از غیبت ، فقیه عادل نیز دارد.

توضیح : این جمله صحیح است ، زیرا «ولایتی» مفعول است برای فعلِ «دارد». امّا همین جمله اگر به شکل زیر باشد ، نادرست است؛ زیرا «ولایتی» مفعول برای هیچ فعلی نیست :

ولایتی راکه رسول اکرم وامامان داشتند ، همواره برقرار است.

٢. شرط دانستنِ عدالت را برای رهبر ، از ویژگی های تشیع است.

توضیح : این جمله غلط است ونیاز به «را» ندارد؛ زیرا مصدر به عدالت اضافه شده است و «عدالت» مضافٌ الیه است نه مفعول تا به حرف نشانه نیاز داشته باشد.

٣. در نگرش ملّی گرایانه ، هر چه را مردم بپسندند وبه آن رأی دهند ، لازم الاجرا است.

توضیح : این جمله نیز غلط است ، زیرا «است» به مفعول نیاز ندارد. فراموش نکنید که مفعولِ «بپسندند» عبارت است از «آن» که حذف شده است [= هر چه مردم آن را بپسندند]. ولی جمله زیر صحیح است :