در قرآن وبيانات پيغمبر اكرم نسبت به علم وتأكيد وترغيب در توسعه علوم وارد شده بى اثر ماند واكثريت مردم سرگرم فتوحات پى در پى اسلام ودل خوش به غنائم فزون از حد كه از هر سو به جزيرة العرب سرازير مى شد بودند وديگر عنايتى به علوم خاندان رسالت كه سر سلسله شان على عليه‌السلام بود وپيغمبر اكرم صلى‌الله‌عليه‌وآله او را آشناترين مردم به معارف اسلام ومقاصد قرآن معرفى كرده بود نشد. حتى در قضيه جمع آورى قرآن ( با اين كه مى دانستند پس از رحلت پيغمبر اكرم صلى‌الله‌عليه‌وآله مدتى در كنج خانه نشسته ومصحف را جمع آورى نموده است ) وى را مداخله ندادند حتى نام او را نيز به زبان نياوردند. (١)
اينها ونظاير اينها امورى بود كه پيروان على عليه‌السلام را در عقيده خود راسخ تر ونسبت به جريان امور هشيارتر مى ساخت وروز به روز بر فعاليت خود مى افزودند. على عليه‌السلام نيز كه دستش از تربيت عمومى مردم كوتاه بود به تربيتِ خصوصى افراد مى پرداخت.
در اين بيست وپنج سال سه تن از چهارنفر ياران على عليه‌السلام كه در همه احوال در پيروى او ثابت قدم بودند ( سلمان فارسى ، ابوذر غفارى ومقداد ) درگذشتند ولى جمعى از صحابه وگروه انبوهى از تابعين درحجاز ويمن وعراق وغير آنها در سلك پيروان على عليه‌السلام درآمدند ودر نتيجه پس از كشته شدن خليفه سوم از هر سوى به آن حضرت روى نموده وبه هر نحو بود با وى بيعت كردند ووى را براى خلافت برگزيدند.
__________________
(١) تاريخ يعقوبى ، ج ٢ ، ص ١١٣ ؛ ابن ابى الحديد ، ج ١ ، ص ٩.
در روايات زيادى وارد شده كه بعد از انعقاد بيعت ابوبكر ، وى پيش على فرستاد واز وى بيعت خواست ، على پاسخ داد : من عهد كرده ام كه از خانه به جز براى نماز بيرون نروم تا قرآن را جمع كنم. باز وارد است كه على پس از شش ماه با ابوبكر بيعت كرد واين دليل تمام كردن جمع قرآن مى باشد ونيز وارد است كه على پس از جمع قرآن مصحف را به شترى بار كرده پيش مردم آورده نشان داد ونيز وارد است كه جنگ يمامه كه قرآن پس از آن تأليف شده در سال دوم خلافت ابوبكر بوده است مطالب نامبرده در غالب كتب تاريخ وحديث كه معترض قصه جمع مصحف شده اند يافت مى شود
