امامان اهل بيت داشتند ، از دست مى دهند وتشكل مذهبيشان سقوط كرده ديگر خطرى از اين راه متوجه دستگاه خلافت نخواهد گرديد (١) .

بديهى است كه پس از حصول مقصود ، از بين بردن امام براى مأمون اشكالى نداشت. مأمون براى تحقق دادن به اين تصميم ، امام رااز مدينه به مرو احضار كرد وپس از حضور ، اول خلافت وپس از آن ولايت عهد خود را به امام پيشنهاد نمود وآن حضرت اعتذار جسته نپذيرفت ولى بالاخره به هر ترتيب بود قبولانيد وامام نيز به اين شرط كه در كارهاى حكومتى وعزل ونصب عمال دولت مداخله نكند ولايت عهد را پذيرفت. (٢)

اين واقعه در سال دويست هجرى اتفاق افتاد ولى چيزى نگذشت كه مأمون از پيشرفت سريع شيعه وبيشتر شدن ارادت ايشان نسبت به ساحت امام واقبال عجيب عامه مردم وحتى سپاهيان واولياى امور دولتى ، به اشتباه خود پى برد وبه صدد چاره جويى آمده آن حضرت را مسموم وشهيد ساخت.

امام هشتم پس از شهادت در شهر طوس ايران كه فعلا شهر مشهد ناميده مى شود مدفون گرديد.

مأمون عنايت بسيارى به ترجمه علوم عقلى به عربى نشان مى داد ومجلس علمى منعقد كرده بود كه دانشمندان اديان ومذاهب در آن حضور يافته به مناظره علمى مى پرداختند امام هشتم نيز در آن مجلس شركت مى فرمود وبا علماى ملل واديان به مباحثه ومناظره مى پرداخت وبسيارى از اين مناظره ها در جوامع حديث شيعه مضبوط است. (٣)

__________________

(١) دلائل الامامه ، ص ١٩٧ ومناقب ابن شهرآشوب ، ج ٤ ، ص ٣٦٣

(٢) اصول كافى ، ج ١ ، ص ٤٨٩ ؛ ارشاد مفيد ، ص ٢٩٠ ؛ فصول المهمه ، ص ٢٣٧ ، تذكرة الخواص ، ص ٣٥٢ ومناقب ابن شهرآشوب ، ج ٤ ، ص ٣٦٣

(٣) مناقب اين شهر آشوب ، ج ٤ ، ص ٣٥١ واحتجاج طبرى ، ج ٢ ، ص ١٧٠ - ٢٣٧

۲۱۲۱