به اتفاق مورخان ، عثمان در ذیحجه سال ۳۵ هجری کشته شد ، اما در مورد روز واقعه اختلاف دارند. (۱) در عین حال ، این نکته مسلم است که بین قتل او وبیعت مردم با علی عليه‌السلام دست کم چهار پنج روز فاصله بوده است. (۲) در این چند روز مردم در تحیّر وبلاتکلیفی به سر می بردند. در این مدت ، رهبران انقلاب به حضرت مراجعه می کردند ، ولی او چندان خود را نشان نمی داد وچون درخواست قبول بیعت می کردند ، از آن جا که اوضاع را برای قبول خلافت نامساعد می دید وبا این پیشنهاد حجت را بر خود تمام نمی دانست ، می فرمود :
«مرا واگذارید وبه سراغ شخص دیگری بروید ، زیرا ما به استقبال وضعی می رویم که چهره های مختلف وجهات گوناگونی دارد (اوضاع مبهم وپیچیده است) ، دل ها بر این امر استوار وعقل ها ثابت نمی مانند ، ابرهای فساد ، فضای جهان اسلام را تیره ساخته وراه مستقیم ناشناخته مانده است. آگاه باشید که اگر دعوت شما را اجابت کنم ، بر طبق علم خویش باشما رفتار خواهم کرد وبه سخن این وآن وسرزنش ملامت گران گوش فرا نخواهم داد ، اما اگر مرا رها کنید ، من هم مانند یکی از شما خواهم بود ، شاید من شنواتر ومطیع تر از شما نسبت به خلیفه منتخب شما باشم ، ومن وزیر ومشاورتان باشم بهتر از آن است
__________________
۱ ـ یعقوبی ، قتل عثمان را در روز ۱۸ ذیحجه سال ۳۵ می داند (تاریخ یعقوبی ، ج ۲ ، ص ۱۶۵) ولی مسعودی می گوید : عثمان سه روز مانده از ذیحجه کشته شد (مروج الذهب ، ج ۲ ، ص ۳۴۶).
۲ ـ یعقوبی می نویسد : «علی عليه‌السلام روزسه شنبه ، هفت شب مانده از ذیحجه سال ۳۵ به خلافت برگزیده شد» ، بنابر این پنج روز فاصله بوده است ، ولی مسعودی می گوید : «روزی که عثمان کشته شد ، مردم با علی بن ابی طالب عليه‌السلام بیعت کردند» آن گاه درصفحه دیگر می گوید : «گویند : چهار روز پس از قتل عثمان بیعت عمومی با وی انجام گرفت» (مروج الذهب ، ج ۲ ، ص ۳۴۹ و ۳۵۰). ابن اثیر قتل عثمان را در تاریخ ۱۸ ذیحجه وبیعت با علی عليه‌السلام را در ۲۵ همان ماه می داند (الکامل فی التاریخ ، ج ۳ ، ص ۱۷۹ و ۱۹۴) ودر صفحه ۱۹۲ تصریح می کند که پس از قتل عثمان ، مردم مدینه به مدت پنج روز در بلاتکلیفی به سر می بردند ودر این مدت ، امور شهر را شخصی به نام «غافقی بن حرب» اداره می کرد.
