مطلوب را به خود گرفت وبه لطف خدا به صورتی که اکنون می بینید ، در آمد.

از آن جا که کتاب حاضر برای استفاده عموم تهیه گردیده ، سعی شده است که از طرح بحث های تخصّصی ودور از نیاز عمومی ، مانند تاریخ تکوین وانشعاب فرقه های شیعه ، مباحث پیچیده کلامی ، موضوعات مورد اختلاف (که خود به کتابی مستقل نیازمند است) وامثال این ها خودداری شود ودر صورت لزوم تنها به اشاره ای اکتفا شده وخواننده به مآخذی که در پاورقی آمده ارجاع داده شود.

در خور ذکر است که نگارنده این سطور ، به یک یک مآخذ ومنابع کتاب حاضر ، شخصاً ومستقیماً مراجعه کرده ودر عین حال ، همه آن ها را با مشخصات کامل در پاورقی ها معرفی نموده است تا برای خوانندگان نیز امکان مراجعه به آن ها مقدور باشد ودر صورت لزوم ، علاقه مندان به پی گیری بیش تر موضوع ، بتوانند با رجوع مستقیم به آن ها اطلاعات بیش تری کسب کنند.

نکته دیگر این است که بنا به اقتضای طبیعی بحث های تاریخی ، در درجه اوّل ، از منابع دست اوّل وقدیمی ودر حدّ مقدور نزدیک به زمان حادثه استفاده شده است ; ولی ضمناً از آثار مکتوب به زبان فارسی وخصوصاً تحقیقات معاصران نیز غفلت نشده وهرجا که تحلیلی جالب ، نکته ای لطیف ، برداشتی تازه ومطلبی دلنشین یافت شده ، از آن بهره گیری به عمل آمده است.گاه نیز به حکم این که از ترجمه خوب موضوع مورد نظر در یک اثر فارسی استفاده شده یا اثر مزبور به نحوی برای نگارنده رهگشا بوده ، به نشانه سپاسگزاری از کوشش های صاحب اثر ونیز جهت رعایت امانت ، در کنار مآخذ قدیمی ، از آن یاد شده است. همچنین در چند مورد ، بخشی از آثار معاصران ، عیناً نقل وگاه همراه با تغییرات اندکی در عبارات والفاظ با ارائه مآخذ ، تلخیص شده است که در این جا لازم است از زحمات آنان تقدیر کنم.

خوشبختانه در سال های اخیر ، آثار وکتاب های ارزشمندی توسط نویسندگان ومحققان درباره زندگانی پیشوایان معصوم عليهم‌السلام به زبان فارسی منتشر شده که به سهم خود مفید وقابل تقدیر است. اما هر یک از این آثار ، هدف

۷۵۸۱