می کردند که آب را گل آلود کرده وماهی بگیرند واز این بازار داغ انتقال علوم بیگانه به محیط اسلام ، فرصتی برای نشر عقاید فاسد ومسموم خود به دست آورند ودرست به همین علت عقاید خرافی وافکار انحرافی وغیر اسلامی در لابلای این کتب به ظاهر علمی ، به محیط اسلام راه یافت ، وبه سرعت در افکار گروهی از جوانان وافراد ساده دل وبی آلایش نفوذ کرد. (۱)

مسلماً در آن زمان یک هیأت نیرومند علمی که از تقوا ودلسوزی برخوردار باشد ، در دربار عباسیان وجود نداشت که آثار علمی بیگانگان را مورد نقد وبررسی دقیق قرار دهد وآن را از صافی جهان بینی اصیل اسلامی بگذراند وناخالصی ها را بگیرد وتنها آن چه را که صافی وبی غل وغش است ، در اختیار جامعه اسلامی بگذارد.

مهم این جاست که این شرائط خاص فکری وفرهنگی وظیفه سنگینی بر دوش امام علی بن موسی الرضا عليه‌السلام گذارد وآن امام بزرگوار که در آن عصر می زیست وبه خوبی از این وضع خطرناک آگاه بود ، دامن همت بر کمر زد وانقلاب فکری عمیقی ایجاد فرمود ودر برابر این امواج سهمگین وتندباد خطرناک ، اصالت عقیده وفرهنگ جامعه اسلامی را حفظ کرد وسرانجام این کشتی را با رهبری حکیمانه خویش از سقوط در گرداب خطرناک انحراف والتقاط رهایی بخشید.

__________________

۱ ـ دکتر طه حسین ، اندیشمند معاصر مصری ، درباره تأثیر ناروایی که آشنایی مسلمانان با فرهنگ های بیگانه به خصوص فرهنگ یونانی گذاشت ، می نویسد : سپس چیزی نگذشت که مسلمانان با فرهنگ های بیگانه به خصوص با فرهنگ یونانی واز همه بیش تر با فلسفه یونان آشنا شدند. این ها همه روی مسلمانان اثر گذاشت وآن را وسیله دفاع از دین خود قرار دادند ، آن گاه قدمی فراتر نهادند وعقل قاصر بشری را بر هر چیزی حاکم شمردند وگمان کردند تنها عقل ، سرچشمه معرفت است وتدریجاً خود را بی نیاز از سرچشمه وحی دانستند. این ایمان افراطی به عقل ، آنان را فریفته ساخت وبه افراط ودوری از حق گرفتار آمدند. همین اشتباه بود که درهای اختلاف را به روی آنان گشود وهر جمعیتی به استدلالات واهی تمسک جستند وشماره فرقه های آنان را از هفتاد گذراند (آئینه اسلام ، ترجمه دکتر محمد ابراهیم آیتی ، ص ۲۶۶).

۷۵۸۱