را در دست بگیرد. نخستین نامه در دهم ماه رمضان سال ۶۰ هجری به دست امام حسین رسید. (۱) ارسال نامه ها از طرف شخصیت ها وگروه های متعدد کوفی همچنان ادامه یافت به طوری که تنها در یک روز ، ششصد نامه به دست امام رسید ومجموع نامه هایی که به تدریج می رسید ، بالغ بر دوازده هزار نامه گردید. (۲)

امام حسین عليه‌السلام با توجه به این استقبال عظیم وسیل نامه ها وتقاضاها ، چون احساس وظیفه کردکه درخواست عراقیان را بپذیرد ، عکس العمل مثبت نشان داد وپسر عموی خود ، «مُسْلم بن عقیل» را به نمایندگی خود به کوفه اعزام نمود تا اوضاع عراق را مطالعه کرده نتیجه را گزارش کند واگر مردم کوفه عملاً به آن چه نوشته اند وفادارند ، امام نیز رهسپار عراق گردد ...

چنان که ملاحظه می شود ، برخورد امام حسین عليه‌السلام با دعوت کوفیان ، عکس العمل مثبت بوده وماهیت اقدام حضرت ، ماهیت مثبت است ونوعی همکاری وتعاون با عراقیان به شمار می رود. با توجه به آن چه گفته شد ، روشن می گردد که امام حسین عليه‌السلام در مکه از نظر خودداری از بیعت یزید ، دیگر وظیفه ای به عهده نداشت چون در هر حال بیعت نکرده بود ؛ اما دعوت کوفیان بُعد تازه ای به قضیه داد ووظیفه تازه ای برای امام ایجاد کرد. گویی ارزیابی امام حسین عليه‌السلام این بود : حال که کوفیان با این همه اصرار واشتیاق مرا دعوت کرده اند ، به عراق می روم ، اگر آنان به وعده های خود وفادار بودند که چه بهتر ، واگر چنین نبود ، باز به مکه بر می گردم یا به یکی از مناطق اسلامی می روم.

__________________

۱ ـ شیخ مفید ، همان کتاب ، ص ۲۰۳ ابومخنف ، لوط بن یحیی بن سعید بن مخنف ازدی ، مقتل الحسین ، ص ۱۶. از آن جا که مطالب نسخه موجود از مقتل معروف ابی مخنف که از قدیمی ترین منابع در مورد حادثه عاشورا است ، با آن چه طبری ودیگران از او نقل کرده اند ، تطبیق نمی کند واز این نظر از اعتبار لازم برخوردار نیست ، حجه الاسلام والمسلمین آقای حاج شیخ حسن غفّاری روایات طبری از ابی مخنف را در این زمینه استخراج وبا مقدمه ای در شرح حال لوط بن یحیی همراه با پاورقی ها وتعلیقات وتوضیحات مفید به صورت مستقل به طبع رسانده اند. در این کتاب هر جا از این مقتل نام برده ایم ، مقصود این نسخه است.

۲ ـ سید بن طاووس ، اللهوف فی قتلی الطفوف ، ص ۱۵.

۷۵۸۱