مانند : زیادبن ابیه ، عمروبن عاص ، سَمُرَه بن جُنْدُب و ... حکومت سلطنتی استبدادی تشکیل داده ، چهره اسلام را وارونه ساخته بود.

معاویه از یک سو ، سیاست فشار سیاسی واقتصادی را در مورد مسلمانان آزاده وراستین اعمال می کرد وبا کشتار وقتل وشکنجه وآزار ، وتحمیل فقر وگرسنگی بر آنان ، از هرگونه اعتراض وجنبش ومخالفت جلوگیری می کرد ، واز سوی دیگر ، با احیای تبعیض های نژادی ورقابت های قبیله ای در میان قبائل ، آنان را به جان هم می انداخت واز این رهگذر نیروهای آنان را تضعیف می کرد تا خطری از ناحیه آنان متوجه حکومت وی نگردد ، واز سوی سوم ، به کمک عوامل مزدور خود با جعل حدیث وتفسیر وتأویل آیات قرآن به نفع خود ، افکار عمومی را تخدیر کرده ، وبه حکومت خودش وجهه مشروع ومقبول می بخشید.

این سیاست ضد اسلامی ، به اضافه عوامل دیگری همچون ترویج فرقه های باطل نظیر : جَبْریّه ومُرْجِئَه که از نظر عقیدتی با سیاست معاویه همسو بودند ، آثار شوم ومرگ باری در جامعه به وجود آورده وسکوت تلخ وذلّت باری را بر جامعه حکم فرما ساخته بود.

در اثر این سیاست شوم ، شخصیت جامعه اسلامی مسخ وارزش ها دگرگون شده بود ، به طوری که مسلمانان ، با آن که می دانستند اسلام هیچوقت اجازه نمی دهد آنان مطیع زمام داران بیدادگری باشند که به نام دین بر آن ها حکومت می کنند ، با این حال بر اثر ضعف وترس وناآگاهی ، از زمام داران ستمگر پشتیبانی می کردند. در اثر این سیاست ، مسلمانان ، بر خلاف منطق قرآن وتعالیم پیامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله ، تبدیل به افرادی ترسو ، سازشکار ، وظاهرساز گشته بودند.

تاریخ این دوره از زندگی مسلمانان ، پر از شواهدی است که نشان می دهد این دگرگونی وانحراف فراگیر شده ، جامعه اسلامی را با خود همرنگ ساخته بود.

۷۵۸۱